abus de pouvoir et abus de confiance
ប្រតិកម្មរហ័ស
ការរំលោភអំណាច និង ការរំលោភឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋ
ការបង្ក្រាបអ្នកប្រឆាំងមតិ, ប្រឆាំងនយោបាយ ។ល។ ដោយយកប្រព័ន្ធតុលាការជាមធ្យោ
បាយ វាជាធម្មជាតិ នៃរបបផ្តាច់ការ យកអាវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមកពាក់។ ដូចយើងបាន
ដឹងស្រាប់រួចមកហើយថា របបនយោបាយនៅស្រុកខ្មែរបច្ចុប្បន្ន វាមានលក្ខណៈបែបនេះ
ហើយតែងតែប្រើមធ្យោបាយបែបនេះជានិច្ច ដូច្នេះការបង្ក្រាប ដោយមានការចាប់ឃុំឃាំង
អ្នកប្រឆាំងនយោបាយ នៅថ្ងៃទី១៥កក្កដាថ្មីៗនេះ ជាទង្វើមួយ ក្លាយជាទំលាប់នៅក្នុងជីវិត
នយោបាយខ្មែរតាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣មកម្លេះ។ ក្រោយពីការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិនិមួយៗ គណ
បក្សប្រឆាំង តែងតែចូលរួមពង្រឹងជានិច្ចគ្រិះរបបផ្តាច់ការនេះ តាមការចូលធ្វើសហប្រតិបត្តិ
ការ, តាមការប្រកាន់យកអាកប្បកិរិយាអកម្ម នៅចំពោះមុខការប្រព្រឹត្តស្តែង គ្រប់អំពើឥត
ស្របច្បាប់ របស់អ្នកកាន់អំណាចផ្តាច់ការ ហើយបច្ចុប្បន្ននេះ បន្តធ្វើការចរចារជាមួយគណ
បក្សកាន់អំណាចឥតស្របច្បាប់នេះ ក្នុងឋានៈជាអ្នកចាញ់ឆ្នោតថែមទៀត។ ការដាក់ត្រួតនៃ
អំពើអវិជ្ជមាន ទាំងឡាយនេះជាងម្ភៃមកហើយ (១៩៩៣-២០១៤) វាជាការហុចថ្នាំកម្លាំងឲ
គណបក្សកាន់អំណាចផឹក សំរាប់ពង្រឹងសាច់ដុំវា ឲកាន់តែរឹងប៉ឹង ដើម្បីស្រួលវៃតប់អ្នកប្រ
ឆាំង កាន់តែពូកែទៅទៀត។ ក្នុងស្ថានភាពបែបនេះ នាំឲគណបក្សប្រឆាំង ដែលគ្រាន់តែ
តាំងខ្លួន (soi-disant) ឬ ប្រឆាំងតែមាត់ ឋិតនៅក្នុងជំហរការពារខ្លួនជានិច្ច គ្មានលទ្ធ
ភាព មានដើមគំនិត ឬ ប្រកាន់ជំហរវាយលុកនយោបាយប្រឆាំងនឹងរបបផ្តាច់ការនោះ
ឡើយ ប៉ុន្តែគណបក្សប្រឆាំងធ្លាប់មានឪកាសច្រើនដងណាស់ ដើម្បីពុះពារប្រឆាំងទល់នឹង
របបផ្តាច់ការ ដូចយ៉ាងមានកើតមហាបាតុកម្មក្រោយពីការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិក្នុងឆ្នាំ
២០១៣ដែលទើបតែកន្លងផុតទៅនេះ។
បច្ចយប្បន្ននេះ ដំណើរខឹងច្រឡោត (emportement) របស់ប្រជាជនខ្មែរ ប្រឆាំងនឹងអំពើ
អយុត្តធម៏ (លួចសន្លឹកឆ្នោតពីសំណាក់គណបក្សកាន់អំណាច ដើម្បីប្រកាសជាអ្នកឈ្នះឆ្នោត)
ត្រូវគណបក្សប្រឆាំងតែមាត់ បង្រួមឲតូចបំផុតនៅត្រឹមតែ ឧបករណ៏របស់ខ្លួនទៅសុំចរចារ
ជាមួយគណបក្សកាន់អំណាច ដើម្បីចែកអំណាចតែប៉ុណ្ណោះ។ រូបបរិវត្តន៏ (transformation)
នៃ ជនាមនោសញ្ចេតនា (expression populaire) នេះ ជាការក្លែងជាក់ស្តែងនូវឆន្ទៈប្រជា
ជន ដើម្បីអ្នកដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងតែមាត់ មួយក្តាប់តូច ស្វែងរកអត្ថប្រយោជន៏ ជាមួយ
អ្នកកាន់អំណាច។ តែអ្នកដឹកនាំទាំងនោះ ឥតបានយល់ថា អំពើរបស់ខ្លួននេះ មានវិបាកជា
មហន្តរាយដល់ដំណើរការលូតលាស់នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនោះឡើយ។ ទី១ នាំឲអ្នកស្រឡាញ់
ជាតិ ដែលគេ ត្រូវចាំបាច់រស់ដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិតគ្រួរសារ ធ្វើការនៅក្នុងគ្រប់ក្រសួងជាតិ ឋិត
ក្រោមការគាបសង្កត់នៃគណបក្សកាន់អំណាច លែងហ៊ានកំរើកពីនឹមអំណាចផ្តាច់ការ, ទី
២ នាំផ្ទប់កម្លាំងប្រជាជន ឲកើតចេញបានជាកម្លាំងប្រឆាំងនឹងអំណាចផ្តាច់ការ តាមបែប
ហឹង្សាក្តី អហឹង្សាក្តី, ទី៣ ជាការលើកទឹកចិត្តដល់គណបក្សកាន់អំណាច ដែលនាំឲគេអាចបន្ត
នយោបាយហឹង្សាមកលើអ្នកប្រឆាំងតាមទំនើងចិត្ត។ ជាពិសេស គឺនាំឲប្រជាជនអស់សេចក្តី
ទុកចិត្ត ទៅលើគណបក្សប្រឆាំង ឬ មានការសង្ស័យ ទៅលើសម្ថភាពរបស់ខ្លួន ក្នុងការតស៊ូ
ដើម្បីសេរីភាព និង យុត្តិធម៌ ព្រោះអ្វីដែលខ្លួនធ្វើគឺវាមិនដែលមានលាភជ័យសោះ, ទី៤ គឺនាំឲ
សហគមអន្តរជាតិ គេពុំអាចប្រកាន់គោលជំហរការពារអ្វីបាននោះឡើយ ក្រៅពីនាំគ្នាដេកចាំ
មើលលទ្ធផលនៃការចរចារ របស់ភាគីខ្មែរតែប៉ុណ្ណោះ។
ម្យ៉ាងមួយវិញទៀត ការចាប់ឃុំលោកស្រី មូរ-សុខហួរ និង បេក្ខជនជាប់ឆ្នោតនៃគណបក្ស
សង្គ្រោះជាតិ បួនរូបទៀត មានលោក ម៉ែន-សុថាវរិន្ទ្រ, កែវ-ភិរម្យ, ហូរ-វ៉ាន់, និង រៀល-ខេម
រិន្ទ បញ្ចាក់ឲឃើញកាន់តែច្បាស់ថែមទៀតថា យុទ្ធសាស្ត្រ រកចងសំភារជាមួយគណបក្សកាន់
អំណាច របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ វាមានវិបាកជាអវិជ្ជមានដូចរៀបរាប់ខាងលើនេះឯង
ហើយដែលនាំខ្លួនមានស្រយុត (défaillance) ក្នុងគោលជំហររបស់ខ្លួន នៅចំពោះមុខការ
រំលោភអំណាចពីសំណាក់រាជរដ្ឋាភិបាល ព្រោះអ្នកដឹកនាំឥតមានសេចក្តីក្លាហានផ្តន្ទាទោស
ដោយចំពោះទៅលើរាជរដ្ឋាភិបាល ដែលជាអ្នកកាន់កាប់អំណាចផ្តាច់ការ។ ការខ្វះសេចក្តី
ក្លាហាននេះ គឺគ្មានអ្វីក្រៅពីអ្នកដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមួយចំនួន នៅតែចង់រក្សាការ
រកចងសំភារជាមួយគណបក្សប្រជាជន ដើម្បីស្វែងរកអត្ថប្រយោន៏សំរាប់ពួកខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។
ដើម្បីសេចក្តីសុខ ច្បាស់ជាអ្នកដឹកនាំគិតរកចំណេញទាំងនោះ នឹងមិនហ៊ានទទួលខុសត្រូវលើ
ទង្វើអ្នកគាំទ្រខ្លួននោះដាច់ខាត ដែលជាអ្នកតស៊ូមតិ ហ៊ានពុះពារទាមទារឲបើកលានប្រជា
ធិបតេយ្យ។ បើការនេះជាការពិតមែន តើពាក្យ «សង្គ្រោះជាតិ» របស់គណបក្ស វាមានន័យ
បែបណាទៅវិញ? ច្បាស់ជាមានន័យថា អ្នកដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កំពុងរំលោភឆន្ទៈ
ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដើម្បីបំរើការរំលោភអំណាចរបស់អ្នកដឹកនាំគណបក្សកាន់អំណាច។