Le blog de Sangha OP

Essai sur les communistes indochinois

Drapeau de la République Khmère (1970-1975)

 ជាពន្លឺនយោបាយសំរាប់យុវជនខ្មែរដែលកំពុងរស់ក្នុងអន្ធភាពកុម្មុយនិស្តអាស៊ី

សាកល្បងសិក្សាអំពីកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិន ​

(បោះពុម្ពផ្សាយពីសាលាសង្គ្រាមនយោបាយនៃសាធារណៈរដ្ឋខ្មែរខែមិថុនាឆ្នំា១៩៧៣)

I.សេចក្តីសង្កេត

ទី១:កុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិននេះ,ខ្លះធ្លាប់ឲឈ្មោះថាកុម្មុយនិស្តយួន,ខ្លះទៀតថាយួនខាងជើង,ខ្លះទៀតថាជាយួនយៀកមិញខ្លះ

ថាយួនយៀកកុង,ការពិតទំាងអស់នេះមានតែមួយគត់គឺកុម្មុយនិស្តដែលយើងឲថា“កុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិន”នេះឯង។

ដោយហេតុថាកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនមានឬសមានគល់ជា “យួន” យើងតោងសិក្សាអំពីយួននេះ ក្នុងឋានៈជាជាតិសាសន៏

មួយឲបានស្គាល់បន្តិចសិន។

ក.ដើមកំណើតនៃជនជាតិយួន

ជនជាតិយួនមានដើមកំណើតនៅស្រុកចិន,ម្តុំខាងត្បូងសៀងហៃ,តាមទំនាបនៃដីទន្លេយ៉ង់សេ,ពួកនេះមានឈ្មោះដើម

ហៅថា,ណាំវៀតឬយូវ៉េ ដែលខ្មែរយើងឲឈ្មោះថាយួន,សាសន៏យួននេះក្មានជាប់ពូជអំបូរជាមួយខ្មែរទេ។

ខ.ការរាតត្បាតនៃជាតិយួនមកលើដែនតុងកឹង

ដែនតុងកឹងឬដីទំនាបទន្លេក្រហម,ដែលយួនហៅថា“ប៉ាក់គី”ឬដែលយួនកុម្មុយនិស្តនិយមហៅថា“បាក់បូ”ជាដីរបស់

កុលសម្ពុន្ធ ម់យ,ថៃ,ម៉ន។ល។

លុះដល់ឆ្នាំ១១១ មុន គ.ស.ទើបជនជាតិយួនវាតទីមកលើតំបន់នេះ,គេតំាងធានីមួយឈ្មោះហៅថាក្រុងដុងគិញ,ដែល

ក្រោយមកដូរឈ្មោះថាហាណូយ ចំណែកជនជាតិដើមក៏នាំគ្នាភៀសខ្លួនឡើងទៅលើភ្នំអស់ទៅ។

តុងកឹងឬបាក់គីនេះស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតត្រាចិនប្រហែល១០០០ឆ្នំា,គឺពីឆ្នាំ១១១មុនគ.ស.រហូតដល់ឆ្នាំ៩៣៩នៃគ.ស.។

គ.ការវាតនៃជនជាតិយួនមកលើនគរចំប៉ានគរចាមឬចំប៉ានេះ,លាតសន្ធឹងតាមឆ្នេសមុទ្រចិន,ចាប់ពីខែត្រក្វាប៉ីញ

រហូតដល់ខែត្រជាន់ធាត ដែលមានធានីឈ្មោះពិជ័យ។

ជនជាតិយួនបានដណ្តើមយកនគរចំប៉ានេះពីចាមបាន ក្នុងកំឡុងឆ្នាំគ.ស.៦០៥រហូតដល់គ.ស.១៤៧០,គេប្រែឈ្មោះ

ហៅថាអាណ្ណាមឬដែលយួននិយមហៅ“ទ្រុងគី “យួនកុម្មុយនិស្ត និយមហៅថា “ទ្រុងបូ” ដែលមានធានីឈ្មោះក្រុងវ៉េ។

ក្នុងការដណ្តើមយកនគរចាមនេះ យួនគេប្រើមធ្យោបាយពិសេស៣យ៉ាងគឺ៖

-លបជ្រៀតជ្រែកចូលតាំងទីរស់នៅដោយសន្តិវិធី

-ការណាចូលតាំងទីបានហើយគេនាំគ្នាធ្វើឲអំណាចកណ្តាលខ្សោយ

-អន្តាគមយោធា

ក្រៅពីនេះ គេមានប្រើកលឧបាយផ្សេងៗ,ដូចជាសំណូកសូកប៉ាន់ជាស្ត្រីស្អាតឬជាវត្ថុមានដំឡៃ។ល។

ឩទាហរណ៏កាលពីឆ្នាំ១៣០៦,ស្តេចយួនបានលើកកូនក្រមុំឈ្មោះនាង“ត្រាន”ទៅថ្វាយស្តេចចាមឈ្មោះព្រេះបាទឆេម៉ាន់

ដែលនាំឲចាមខាតបង់ខែត្រមួយយ៉ាងធំគឺខែត្រអូលី ឯកសារខ្លះថាអូ,ជាខែត្រមួយ,ឯលី,ក៏ជាខែត្រមួយដែរ,ដែលយួន

ប្រែឈ្មោះជាធុយអានវ៉ា។

ឃ.ការរាតត្បាតនៃជនជាតិយួនមកលើកម្ពុជាក្រោម

ក្នុងការដណ្តើមយកដីខ្មេរនៅកម្ពុជាក្រោមនេះ យួនប្រើមធោប្បាយ ដូចដែលបានប្រើដើម្បីដណ្តើមយកនគរចាមដូច្នេះដែរ

គេបានប្រើពេលពីឆ្នាំ១៦១៨ ដល់ឆ្នាំ១៩៤៩ ទើបយកកម្ពុជាក្រោមបាន, ដីយើងនៅកម្ពុជាក្រោមបើរាប់ទាំងកោះត្រឡាច

និងកោះត្រល់មាន ២១ខែត្រ ដែលមានឈ្មោះនៅខ្មែរ៖

១.ទួលតាម៉ូក =THUDAUMOT

២.ត្រពាំងស្រែកាគ្រី =BIEN HOA

៣.ស្រែអំបិល=BARIA

៤.រោងដំរី=TAYNINH

៥.ព្រៃនគរ=SAIGON (HO CHIN MINH)

៦.ដំបូកកោង=GOCONG

៧.មេសរ=MYTHO

៨.កំពង់ឫស្សី=BENTRE

៩.មាត់ជ្រូក=CHAUDOC

១០.ពាមបារាជ=LONGYUEN

១១.ផ្សារដែក=SADEC

១២.ឡងហោ=VINHLONG

១៣.ព្រះត្រពាំង=TRAVINE

១៤.ពាម=HATIEN

១៥.ក្រមួនសរ=RACHIA

១៦.ព្រែកឬស្សី=CANTHO

១៧.ឃ្លាំង=SOCTRANG

១៨.ពលលាវ=BACLIEU

១៩.ទឹកខ្មៅ=CAMAU

២០.កោះត្រល់=PHU QUOC

២១.កោះត្រឡាច=CONG SONG OU POULO CONDOR

គួរកត់សំគាល់ថា ឈ្មោះខែត្រខ្មែរទំាងនេះត្រូវយួនដូរឈ្មោះជាច្រើនលើកជាច្រើនសារប្រយោជន៏ដើម្បីបំបាត់ឲអស់នូវអនុ

ស្សាវរីយ៍ទំាងឡាយរបស់ម្ចាស់ស្រុក។

មកដល់ត្រង់នេះយើងឃើញថាក្នុងកំឡុងពេលប្រហែល២០០០ឆ្នំាជនជាតិយួនបានដណ្តើមយកដីគេឯងបានជាច្រើនគឺ

ប្រមាន ៣៣៤.០០០គម២. ព្រឹត្តិការណ៏នេះង្នកប្រាជ្ញប្រវត្តិសាស្រ្ត និយមឲឈ្មោះថា“មហាដំណីរនៃជនជាតិយួនឆ្ពោះទៅទិស

ខាងត្បូង”។

ទី២ :តើអ្នកណាខ្លះជាកុម្មុយនិស្តពេញលក្ខណៈ

បណ្តាអ្នកដឹកនំាធំៗ នៃកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិន មានតែហូជីមិញមួយគត់ ដែលជាសមាជិកពេញលក្ខណៈនៃអន្តរជាតិទី៣នៅ

ក្រុងមូស្កូ, អ្នកដឹកនំាឯទៀតៗ សុទ្ធតែជាអ្នកជាតិនិយមទាំងអស់, ប៉ុន្តែគេនាំគ្នាជ្រើសរើសយកលទ្ធិកុម្មុយនិស្តនេះគឺ

ដើម្បីជាមធ្យោបាយមួយដើម្បីសម្រេចនូវគោលបំណងគេក្នុងការបំរើភលប្រយោជន៏ប្រទេសជាតិគេតែប៉ុណ្ណោះ។

ទី៣ :គោលលបំណងរបស់កុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិន

ទី៣ក-ទាមទារយកដីកម្ពុជាក្រោមដោយយកលេសថា “ឯកភាព” នៃជនជាតិយួន,

ទី៣ខ-ទាមទារឯកឬាជប្រទេសយួន,

ទី៣គ-ដេញបារាំងចេញពីឥណ្ឌូចិន,

ទី៣ឃ-ត្រួតត្រាមឥណ្ឌូចិនជំនួសបារាំង។

គួរកត់សំគាល់ថា ហូជីមិញ បានដើតួជាដំណាងប្រជាពលរដ្ឋទំាងឡាយនៅឥណ្ឌូចិន តាំងពីឆ្នាំ១៩១៩, កាលណោះហូជីមិញ

បានធ្វើញត្តិមួយក្នុងនាម “ឥណ្ឌូចិន” សូមចូលជួបលោកប្រធានាធិបតី វិលសុននៅក្រុងបារី។

ទី៤ :បុព្វហេតុធំៗដែលនំាឲយួនជ្រើសរើសលទ្ធិកុម្មុយនិស្តមកធ្វើជាមធ្យោបាយដើម្បីដណ្តើមយកឥណ្ឌូចិន

ទី៤ក-បដិវត្តន៍នៅស្រុកចិនឆ្នាំ១៩១១

ដើម្បីរំលំរបបរាជានិយមនោះ អ្នកដឹកនំាបដិវត្តន៍ចិនបានហៅអ្នកជំនាញការរុស្ស៊ីជាច្រើនឲមកធ្វើការក្នុងប្រទេសលោក

ហូជីមិញក៏ត្រូវបានអង្គការអន្តរជាតិទី៣នៅក្រុងមូស្គូរប្រើមកឲធ្វើការនៅប្រទេសចិនដែរក្នុងឋានៈជាង្នកបកប្រែភាសា

ឲអ្នកជំនាញការរុស្ស៊ី, ង្នកជំនាញការទំាងឡាយនោះបានខិតខំប្រឹងប្រែងធ្វើសកម្មភាពបំរើចលនាកុម្មុយនិស្តអន្តរជាតិ

យ៉ាងខ្លំាង, ដោយមានជំនួយពីហូជីមិញផង ពួកយួនដែលរស់នៅក្នុងប្រទេសចិនក៏បាក់ចិត្តបាក់គំនិតដោយសារការ

ឃោសនានៃរបស់អ្នកជំនាញការទំាងនោះទៅ។

ម្យ៉ាងទៀត, សមាជទី២នៃអន្តរជាតិទី៣នៅឆ្នាំ១៩២០បានសម្រេច៖

-បង្កើតការិយាល័យនយោបាយរបស់កុម្មុយនិស្តនៅក្រុងសៀងហៃនៃប្រទេសចិន ដើម្បីងាយនឹងផ្តល់ជំនួយគ្រប់បែបយ៉ាង

ចំពោះកុម្មុយនិស្តអាស៊ី,

-“ជួយរំដោះ” ប្រទេសទំាងអស់ក្នុងលោកឲផុតពីអាណានិគមនិយមចាស់,

-គាំទ្រចលនាស្នេហាជាតិទំាងអស់ក្នុងលោក។

ទី៤ខ-ព្រឹត្តិការណ៏នៃកុម្មុយនិស្តចិន

គណបក្សកុម្មុយនិស្តចិនបានចាំកំណើតនៅឆ្នាំ១៩២១, ពួកនេះដណ្តើមអំណាចពីលោកចាងកៃឆែកបាននៅឆ្នាំ១៩៤៩

ចាប់ពីពេលនោះមកកុម្មុយនិស្តចិនបានក្លាយទៅជាបង្អែកមួយយ៉ាងមាំបំផុតសំរាប់កុម្មុយនិស្តយួនឬឥណ្ឌូចិន,ជំនួយ

ខាងសម្ភារៈគ្រប់បែបយ៉ាងមកពីរុស្ស៊ីក្តី មកពីប្រទេសកុម្មុយនិស្តឯទៀតៗក្តី ត្រូវដឹកកាត់ប្រទេសចិនទំាងអស់,មិនតែ

ប៉ុណ្ណោះជ័យជំនិះរបស់ម៉ៅសេងទុងបានទៅជាបង្អែកខាងចិត្តសាស្រ្តមួយធំរបស់ហូជីមិញ។

ទី៤គ-រណសិរ្សប្រជាមានិតុនៃប្រទេសបារាំងរបស់លោកឡេអុងព្លុម

នៅឆ្នាំ១៩៣៦ ពួកកុម្មុយនិស្តបារាំងបានឡើងកាន់អំណាចនៅប្រទេសបារាំងក្រោមការដឹកនាំរបស់ឡេអុងព្លុម,ក្នុងឋានៈ

ជាកុម្មុយនិស្តដូចគ្នារណសិរ្សប្រជាមិនិតុរបស់ឡេអុងព្លុមបានជួយជ្រុំជ្រែងកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនរបស់ហូជីមិញយ៉ាងច្រើន។

ទី៤ឃ-កត្តាហូជីមិញ

កត្តាមួយដែលធំជាងគេក្នុងការដែលកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនមានជីវិតរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ គឺការប្រឹងប្រែងរបស់ហូជី

មិញនេះតែម្តង។

តទៅនេះជាជីវប្រវត្តិសង្ខេបរបស់ហូជីមិញៈ ហូជីមិញជាកូនអ្នកចេះដឹងម្នាក់នៅតំបន់តុងកឹង, គាត់មិនបានរៀនសូត្រ

ជ្រៅជ្រះទេ, ចាប់តំាងពីអាយុពេញវ័យមកគាត់ជា “បោយ”នៅក្នុងកាប៉ាល់ជំនួញមួយនៃក្រុមហ៊ុន« Messageries

 maritimes » ដេលរត់ផ្លូវពីចុងបូព៌ាទៅទ្វិបអឺរ៉ុបពីទ្វិបអឺរ៉ុបទៅអាមេរិកឡាទីន, បន្ទាប់មកគាត់ទៅធ្វើបោយនៅភោជ

និដ្ឋានមួយនៅក្រុងឡុងដ៏, ពេលសង្គ្រាមលោកលោកលើកទី១ គាត់រត់ទៅក្រុងបារីស៍, នៅឆ្នាំ១៩២០ គាត់ចូលជាសមាជិក

នៃអន្តរជាតិទី៣នៅក្រុងមុស្គូ, ចាប់តំាងពីពេលនោះមក ហូជីមិញធ្វើនយោបាយដល់ស្លាប់។

II.ប្រវត្តិសង្ខេបនៃគណបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិន

ទី១ :សហគមយុវជនបដិវត្តន៍យួនៈ

ហូជីមិញដែលកាលណោះមានឈ្មោះជា ង្វៀងអៃកុកនៅឡើយ បានដឹកនាំអ្នកស្នេហាជាតិយួនដើម្បីបង្កើតនៅសមាគមនេះ

ឡើងនៅក្រុងកង់តុងក្នុងប្រទេសចិនក្នុងគ.ស.១៩២៥, សមាគមនេះបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងអប់រំជនជាតិឲមាន

ស្មារតីជាតិនិយម, សមាជិកសំខាន់ៗដែលបង្កើតសមាគមនេះគឺ ហូជីមិញ,ហូទុងម៉ៅ,ឡែហុងជុង,ហុងសុង,ភាំវ៉ាន់ដុង។ល។

អង្គការដែលសំខាន់ជាងគេរបស់សមាគមនេះគឺទស្សនាវដ្តីមួយឈ្មោះ “យុវជន” នៅឆ្នាំដដេលនេះអ្នកស្នេហាជាតិទាំង

ឡាយដែលទើបនឹងចេញពីកោះត្រឡាច បានបង្កើតគណបក្សមួយឈ្មោះគណបក្សបដិវត្តិន៏នៃយួនថ្មី, ក្រោយមកគណបក្ស

នេះដោយមានបំណងដូចហូជីមិញ ក៏ចូលជាសមាជិកនៃសមាគមយុវជនបដិវត្តិន៏យួនទៅ,លុះដល់ឆ្នាំ១៩២៧លោកចាងកៃ

ឆែកបានដេញពួកអ្នកជំនាញការរុស្ស៊ី ហើយនឹងហូជីមិញទៅមុស្គូវីញ,សមាជិកសំខាន់ៗខ្លះទៀតត្រូវចិនចាប់បានហើយ

ដាក់គុក។

ដល់ឆ្នាំ១៩២៩,ហុងសុង ដែលជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះសមាគមជំនួស,ហូជីមិញ,បានកោះប្រជុំសមាជិកដែលនៅសល់

ទាំងប៉ុន្មាននៅក្រុងហុងកុង,សមាគមនេះក៏ត្រូវរលាយនៅពេលនោះទៅ,សមាជិកទាំងប៉ុន្មានបែកគ្នាជា៣ពួក,ហើយ

បង្កើតគណបក្ស៣។

ទី២ :គណបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនៈ

គណបក្សនេះកើតឡើងនៅខែមិថុនា១៩២៩,សមាជិកភាគច្រើនមកពីសមាគមយុវជនបដិវត្តិន៍យួន,ខ្លះទៀតគណបក្ស

យួនថ្មី,ខ្លះទៀតមកពីសមាគមឥណ្ដូចិនរបស់ង្វៀងអាននិញ។

ទី៣ :គណបក្សកុម្មុយនិស្តអាណ្ណាមឹកៈ

គណបក្សកុម្មុយនិស្តអាណ្ណាមឹកនេះកើតឡើងកាលពីខែតុលា១៩២៩,អ្នកបង្កើតគ្មានគោលនយោបាយធំឌុំទេ,គឺគ្រាន់តែ

ដេញជើងគណបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនតែប៉ុណញនោះ។

ទី៤ :សហភាពគណបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនៈ

គណបក្សនេះកើតនៅខេមករា១៩៣០,អ្នកដែលបង្កើតគឺភាគច្រើនជាសមាជិកឆ្មេងនិយមនៃគណបក្សយួនថ្មី,គោល

បំណងរបស់គេមិនខុសពីគោលបំណងគនបក្សឥណ្ឌូចិនខាងលើនោះប៉ុន្មាននានទេ,សមជិកគណបក្សនេះច្រើនជាបញ្ញវន្ត

ដែលទទួលវប្បធម៌បារាំងសែស,អ្នកដែលខំខ្នះខ្នែងជាងគេគឺ ដាងថៃម៉ៃ,យ៉ង្វៀងយ៉ាប់។ល។

ទី៥ :គណបក្សកុម្មុយនិស្តយួនៈ

ដំណឹងបាក់បែកគ្នានេះបានឮទៅដល់ង្វៀងអៃកុក,ពេលនោះង្វៀងអៃកុក ឬហូជីមិញនេះពួនសម្ងំនៅប្រទេសសៀម,គាត់

ក៏កោះប្រជុំសមាជិកធំៗនៃគណប្សទាំងបីដែលទើបនឹងបង្កើតនោះនៅក្រុងហុងកុងកាលពីខេកុម្ភៈ១៩៣០,ពេលនោះគាត់

បានសម្រុះសម្រួលសមាជិកធំៗនៃគណបក្សទំាងបីនេះ,ឲលប់គណបក្សខ្លួនចោលទាំងអស់,ហើយគាត់បង្កើតគណបក្សថ្មី

មួយជំនួសវិញ,គណបក្សថ្មីនោះមានឈ្មោះថាគណបក្សកុម្មុយនិស្តយួន,ដែលមានទីស្នាក់ការនៅក្រុងហៃហ្វុង។

ទី៦ :គណបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនៈ

ដើម្បីសម្រេចគោលបំណងរបស់គេដែលចង់ត្រួតត្រាឥណ្ឌូចិនទាំងមូល,ង្វៀងអៃកុក ក៏បានសម្រេចចិត្តនឹងសហការី

ជំនិតៗខ្លះ,ដូចជា ផាំវ៉ាន់ដុង,យ៉ង្វៀងយ៉ាប់,ដាងថៃម៉ៃ ជាដើមប្តូរឈ្មោះគណបក្សកុម្មុយនិស្តយួនមកជាគណបក្សកុម្មុយស្ត

ឥណ្ឌូចិនវិញក្នុងខែមេសា១៩៣០,ការប្រែឈ្មោះនេះមានន័យវែងឆ្ងាយណាស់,គេអាចធ្វើសកម្មភាពពេញប្រទេសទាំងឡាយ

នៃឥណ្ឌូចិននោះឯង។

គណបក្សកុម្មុយស្តឥណ្ឌូចិនក្រោយនេះត្រូវបានអន្តរជាតិទី៣ទទួលស្គាល់ពីឆ្នាំ១៩៣១,ពេលនោះគនបក្សមានសមាជិក

សកម្មជាង១៥០០នាក់។

នៅរវាងឆ្នាំ១៩៣០,នៅក្នុងពិភពលោកទាំងមូលមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងបំផុត,ឆ្លៀតពេលដែលមានវិបត្តិយ៉ាង

ខ្លាំងនេះ គណបក្សកុម្មុយនិស្តចិនក៏សម្រេចធ្វើសកម្មភាពយ៉ាងខ្លាំងដែលគេឲឈ្មោះថា “ចលនាសូវៀត”នៅខែត្រង៉អាន

ដែលជាខែត្រកំណើតរបស់ហូជីមិញ,ប៉ុន្តេចលនានេះត្រូវបានទ័ពបារាំងបង្រាបវិញយ៉ាងសាហាវ,សមាជិកគណកម្មការ

កណ្តាលនៃគណបក្សនៅព្រៃនគរ,ត្រូវបារាំងរកឃើញ,ហើយក៏ចាប់យកទៅដាក់គុកនៅកោះត្រឡាចឬនៅភ្នំបាមីធួក

ម៉្យាងទៀត,ង្វៀងអៃកុក,ដែលជាបង្គោលយ៉ាងធំរបស់គណបក្សបានលួចរត់ទៅស្រុកចិនដែលអង់គ្លេសចាប់បាននៅ

ក្រុងហុងកុងនៅឆ្នាំ១៩៣១ហើយដាក់គុកនៅទីនោះ។

ទី៧ :គណបក្សជំទាស់ពេញច្បាប់ៈ

ការពិតគនបក្សឥណ្ឌូចិននេះមិនរលាយទេ,ដើម្បីបន្តសកម្មភាពទៅតាមកម្លាំងរបស់ខ្លួន,សមាជិកខ្លះដែលនៅសល់

ពិសេសត្រាន់វ៉ាន់គ្ហោវបានបង្កើតនៅចុងឆ្នាំ១៩៣២,នូវគណបកម្មការពេញច្បាប់ទូចមួយនៅព្រៃនគរ។

គណកម្មការនោះមានអង្គការសាព៌ត២សំរាប់បំរើឧត្តមគតិរបស់គេគឺ៖

-ទង់ក្រហម

-ទស្សវដ្តីកុម្មុយនិស្ត

ដូច្នេះអង្គការកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិននេះក្លាយទៅជាគណបក្សប្រឆាំងពេញច្បាប់។

III.រណសិរ្សរបស់គណបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិន

ដើម្បីទ្រទ្រង់សកម្មភាពរបស់គណបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនដែលរលាយរូបទៅហើយនោះ,ពួកកុម្មុយនិស្តយួនបានបង្កើត

រណសិរ្សជាច្រើន៖

ទី១ :រណសិរ្សប្រជាធិបតេយ្យឥណ្ឌូចិនៈ

នៅឆ្នាំ១៩៣៦,នៅប្រទេសបារាំងឯណោះពួកកុម្មុយនិស្តបារាំងបានឡើងកាន់អំណាច,ក្រោមការដឹកនាំរបស់ឡេអុងព្លុម,

ឡេអិងព្លុមក័បានបង្កើតរណសិរ្សមួយឈ្មោះរណសិរ្សប្រជាមានិតុ,ឆ្លៀតឪកាសដែពួកកុម្មុយនិស្តបារាំងឡើងកាន់អំណាច

ពួកកុម្មុយនិស្តក៏បង្កើតជារណសិរ្សមួយដែរ,ដែលមានឈ្មោះថារណសិរ្សប្រជាធិបតេយ្យឥណ្ឌូចិនុំ,រណសិរ្សរបស់យួននេះមាន

បំណងធំបំផុតធ្វើយ៉ាងណាឲពួកកុម្មុយនិស្តបារាំងដោះលែងអ្នកនយោបាយជាតិយួនឌូចជាង្វៀងអៃកុក,ផាំវ៉ាន់ដុងជា

ដើមប៉ុន្តែរណសិរ្សត្រូវរលាយខ្លួនទៅវិញជាមួយនឹងរណសិរ្សប្រជាមានិតុរបស់បារាំង។

ទី២ :រណសិរ្សប្រជាមានិតុរួមៈ

ឆ្នាំ១៩៣៩ជាឆ្នាំបារាំងកំពុងជាប់ដៃទប់ជាមួយនឹងអាឡឺម៉ង់ក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី២,ឆ្លៀតពេលដែបារាំងកំពុងមាន

បញ្ហាសង្គ្រាមយ៉ាងធំនេះ,ពួកកុម្មុយនិស្តយួនក៏នាំគ្នាបង្កើតរណសិរ្សប្រជាមានិតុមួយទៀតឈ្មោះរណសិរ្សប្រជាមានិតុរួម

រណសិរ្សមានរៀបចំធ្វើបាតុកម្មកូដកម្ម,និងធ្វើការបំបះបំបារផ្សេងៗជាច្រើន, បារាំងដែលកំពុងជាប់ដៃធ្វើសង្គ្រាមជាមួយ

អាឡឺម៉ង់មិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាយួនដែលបង្កើតឡើងដោយរណសិរ្សប្រជាមានិតុរួមនេះបានឡើយ, អាស្រ័យហេតុនេះ

ហើយបានជាជនជាតិយួនជាច្រើន,ជាពិសេសកម្មករនិងកសិករនាំគ្នាចូលជាសមាជិកគណបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិន។

ទី៣ :រណសិរ្សយៀកមិញៈ

ង្វៀងអៃកុក,ដែលគេស្មានថាតែស្លាប់ពីឆ្នាំ១៩៣២នៅក្រុងហុងកុងទៅហើយនោះ,ក៏បានលេចមកក្នុងឆាកនយោបាយ

វិញដោផ្លាស់ឈ្មោះជាហូជីមិញ, នៅឆ្នាំ១៩៤១,ហូជីមិញបានកោះហៅសហការីសំខាន់ៗរបស់គាត់នៅក្នុងគណបក្សកុម្មុយ

និស្តឥណ្ឌូចិន,ទៅប្រជុំជាសមាជនៅក្រុងស៊ីនស៊ីនៃប្រទេសចិន, សមាជនោះក៏បានសម្រេចបង្កើតជារណសិរ្សមួយដៃល

មានឈ្មោះចាអក្សកាត់ជារណសិរ្សយៀកមិញ, គោលបំណងរបស់គេគឺប្រមូលជនជាតិយួនគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ដើម្បី៖

-ទី៣.១.រាតត្បាតលុកលុយកម្ពុជាក្រោម,ប្រទេសខ្មេរនិងប្រទេសលាវ,

-ទី៣.២.ច្បាំងកំចាត់បារាំងហើយនិងជប៉ុន។

ដូច្នេះយើងឃើញថាពួកកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនមានអង្គការប្រយុទ្ធខាងនយោបាយផងនិងខាងយោធារផង,ដោយសារណសិរ្ស

យៀកមិញនេះ,ពូកកុម្មុយនិស្តយួនរាតត្បាតពេញប្រទេសទាំងឡាយនៅឥណ្ឌូចិនៈយួន,កម្ពុជាក្រោម,ខ្មេរ,លាវ។

ក្រោយមក,នៅថ្ងៃទី២កញ្ញា១៩៤៥,ក្រោយដែលជប៉ុនបានប្រកាសចុះចាញ់ក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី២,ហូជីមិញបានប្រកាស

ឯករាជឲប្រទេសយួន,និងប្រកាសបង្កើតសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យយួន,ចំណែកព្រះចៅបៅដាយសុកចិត្តចេញពីរាជ

សម្បត្តិប្រគល់អំណាចទាំងអស់ទៅឲហូជីមិញ, ហូជីមិញក៏តេងតាំងបៅដាយជាទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់នៃសាធារណរដ្ឋ,ពេលនោះ

ដើម្បីឲមានការគាំទ្រពីប្រទេសចិន,អាមេរិកកាំង,អង់គ្លេស...និងពលរដ្ឋយួនមិនស្រឡាញ់លទ្ធិកុម្មុយនិស្តនោះ,ហូជីមិញ

ក៏ប្រកាសលប់គណបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនចោលកាលពីខែវិច្ចិការ១៩៤៥។

សេចក្តីសង្កេតៈ

ដើម្បីឲរុស្សី,ចិនកុម្មុយនិស្តរបស់ម៉ៅសេងទុង,និង”សមមិត្ត”មានការទុកចិត្ត,ហូជីមិញបានបង្កើតសមាគមមួយជំនួស

គណបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិន,សមាគមនោះឈ្មោះសមាគមឥណ្ឌូចិនខាងការសិក្សាលទ្ធិមាក្ស,ដែលមានសកម្មភាពដូច

គណបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនដដែល។

ម្យ៉ាងទៀតអ្នកប្រាជ្ញខាងប្រវត្តិសាស្ត្រជាច្រើនគេបានសំគាល់ថាឆ្នាំ១៩៤១,គឺជាឆ្នាំដែលឥណ្ឌូចិនលើកទី១ចាប់ផ្តើមផ្ទុះ

ឡើងជាដំបូង,ដោយហេតុថាពួកយៀកមិញបានធ្វើការលុកលុយប្រទេសទាំងឡាយនៅឥណ្ឌូចិន។

ទី៣.៤ :រណសិរ្សលៀចវៀត១៩៤៦ :

ខែមករា១៩៤៦,ហូជីមិញបានជាប់ឆ្នោតជាប្រធានាធិបតីនែសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតុយួន,ពេលនោះហូជិមិញ,បានរៀបចំ

ធ្វើជារណសិរ្សបង្រួបបង្រួមជាតិមួយឆ្មោះថារណសិរ្សលៀចវៀត,គណបក្សនយោបាយធំៗក៏ចូលទៅក្នុងរណសិក្សលៀចវៀត

នេះដែរចាប់តាំងពីពេលនោះមកហើយគេឃើញរដ្ឋាភិបាលហូជីមិញចាប់ផ្តើមរៀបចំអនិវត្ត៏នូវនយោបាយរបស់ខ្លួនឲស្រប

ទៅតាមកម្មវិធីរបស់គណបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនគឺ៖

-ទាមទារដីកមញពុជាក្រោម,

-ឯករាជនិងឯកភាពយួន,

-ដេញបារាំងពីឥណ្ឌូចិន,

-ត្រួតត្រាឥណ្ឌូចិនជំនួសបារាំង។

ក្នុងការទាមទារដីកម្ពុជាក្រោមនេះ,ហូជីមិញបានប្រើល្បិចយ៉ាងប៉ិនប្រសប់បំផុត,ខ្មែរយើងមិនទាំងដឹងខ្លួនស្រួលបួល

ផងហូជីមិញបានចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីព្រមព្រៀងជាមួយនឹងបារាំងចំនួនបីលើករួចជាស្រេចទៅហើយគឺ៖

-សេចក្តីព្រមព្រៀងនៅក្រុងហាណូយចុះថ្ងៃទី៦មិនា១៩៤៦, សេចក្តី ព្រមព្រៀងនេះជាលទ្ធផលនសការចរចារយ៉ាងស្វិត

ស្វាញរវាងហូជីមិញនឹងបារាំងអំពីបញ្ហាកមញពុជាក្រោម,ឯករាជភាពយួន។ល។

-សេចក្តីព្រមព្រៀងក្រុងដាឡាត់ចុះថ្ងៃទី២៤មេសា១៩៤៦, សេចក្តីព្រមព្រៀងជាលទ្ធផលនៃសន្និសិទក្រុងដាឡាត់រវាងគណ

ប្រតិភូបារាំងនិងគណប្រតិភូយៀកមិញ,ស្តីអំពីការអនុវត្តន៏សេចក្តីព្រមព្រៀងថៃទី៦មិនា១៩៤៦។

-សទ្ធិសញ្ញាបណ្តោះអាស្នននៅទីក្រុងហ្វុងតេប្លូចុះថៃ្ងទិ១៤កញ្ញា១៩៤៦, សទ្ធិសញ្ញាបណ្តោះអាសន្ននេះ, បានមកពីសន្និសិទ

មួយយ៉ាងយូរនិងលំបាករវាងយួននិងបារាំង,ស្តីអំពីកម្ពុជាក្រោមឯករាជឯកភាពយួន,បញ្ហាសហពន្ធឥណ្តូចិន។ល។

គួរកត់សំគាល់ថាសេចក្តីព្រមព្រៀងឬសទ្ធិសញ្ញាបណ្តោះអាសន្នទាំ៣លើកនេះ,សុទ្ធតែជាបញ្ហាដែលទាក់ទងមកនឹងប្រទេស

យើងទាំងអស់,ប៉ុន្តែគេចុះហត្ថលេខាមិនឲខ្មែរយើងចូលរួមជាមួយផងទេគឺគេដើរ”ខ្សែលើ”លោះយើងរហូត,នេះហើយជា

កលល្បិចមួយរបស់កុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនក្នុងការរៀបត្រួតត្រាប្រទេសទាំងអស់នៅឥណ្ឌូចិន,មកដល់ត្រង់ណេះយើងឃើញ

ថាយៀកមិញបានប្រើល្បិចខ្លះទៀតក្រៅផ្លូវច្បាប់។

ម្យ៉ាងទៀតដោយហេតុថា,គោលបំណងរបស់គេខាងលើនេះ,មិនបានសម្រេចពួកយួនកុម្មុយនិស្តក៏បានចាប់ផ្តើមវាយ

បារាំងចេញមុខមែនទែនតាំងពីថ្ងៃ១៩ធ្នូ១៩៤៦។

ក្នុងការប្រយុទ្ធជាមួយបារាំងនេះ,រណសិរ្សលៀចវៀត,បានដើតួយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងប្រទេសយួន,ចំណែកយៀកមិញវិញ

គេខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងសម្បើមនៅកម្ពុជាក្រោម,នៅប្រទេសខ្មែរនិងលាវ។

ចម្បាំងរវៀងបារាំងនឹងយួនបានចប់(ក្រោយដៃឮែលបារាំងចាញ់នៅឌៀងបៀងភូកាលពីថ្ងែទី៧ឧសភា១៩៥៤)ដោយ

សន្និសីទក្រុងហ្សឺណេវស្តីអំពីបញ្ហាឥណ្ឌូចិនដែលបានបញ្ចប់កិច្ចការរបស់ខ្លួននៅថ្ងៃទី២០កក្កដា១៩៥៤ដោយចេកប្រទេស

យួនជា២តាមបណ្តោយខ្សែស្របទី១៧។

គួរកត់សំគាល់ថាបារាំងបានប្រគល់ដីកម្ពុជាក្រោមទៅឲយួនជាស្ថាពរនៅឆ្នាំ១៩៤៩។

IV.សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនទី១នៅប្រទេសខ្មែរនិងលាវ

ប្រទេសខ្មែរជាគោលដៅមួយធំរបស់ពួកកុម្មុយនិស្តយួនក្នុងការចង់ត្រួតត្រាឥណ្ឌូចិនជំនួសបារាំង,គណបក្សកុម្មុយនិស្ត

បានបញ្ចូនក្របខ័ណ្ឌកុម្មុយនិស្តឲមកក្នុងប្រទេសទាំងពីរនេះតាំងពីឆ្នាំ១៩៤១ម្លេះ(ឆ្នាំដែលហូជីមិញបង្កើតរណសិរ្សយៀក

មិញ)។

ប៉ុន្តែសកម្មភាពយោធាចេញមុខរបស់គេបានចាប់ផ្តើមពីឆ្នាំ១៩៤៧នៅជុះវិញទន្លេសាប,បប៉ៃលិន,កណ្តាល,តាកែវ

កំពត។ល។

ក្នុងការដែលគេធ្វើសកម្មភាពយោធានេះ,គេខំធ្វើការឃោសនាថា,គេបានជួយខ្មែរក្នុងការដេញបារាំងឲទៅស្រុកវិញ,ដោយ

ការប្រសប់ក្នុងការរើសប្រធានឃោសនានេះ,ខ្មែរយើងនៅតាមជនបទនានាខ្លះបានភាន់ច្រឡំជួយពួកយួមកុម្មុយនិស្ត

យ៉ាងពេញដៃពេញជើង។

ឆ្នាំ១៩៤៨,សក្តិ៥យៀកមិញម្នាក់ឈ្មោះងៀងថាន់សឺន,ដែលជាស្នងការនយោបាយរបស់យៀកមិញ,ប្រចាំភូមិភាគណាប៉ូគឺ

កមញបូជាក្រោម,បានប្រកាសច្បាំងជាមួយនឹងប្រទេសខ្មែរយោះងជាផ្ឡូវការ។

គួរយើងចែកសកម្មភាពឃោសនារបស់យៀកមិញនៅក្នុងស្រុកខ្មែរជាពីរដំណាក់,គឺមុនខែវិច្ជិកា១៩៥៣,និងក្រោយខែ

វិច្ជិកា១៩៥៣។

-មុនវិច្ជិកា១៩៥៣ :យៀកមិញបានធ្វើសកម្មភាពយោធាទួទៅពេញទាំងប្រទេស, ជាពិសេសនៅជុះវិញទន្លេសាបនិង

បបៃលិនបានសេចក្តីថាគេមិនទាន់សម្រេចយកគោលដៅណាឲច្បាស់លាស់នៅឡើយ។

-លុះដល់ពេលក្រោយដេលបារាំងប្រគល់មេបញ្ជាការជាន់ខ្ពស់នៃកងទ័ពទាំងមូលឲខ្មែរហើយ (គឺទ័ពបារាំងបានដកទៅ

ស្រុកវិញ),ពួកយៀកមិញដែលបានធ្វើការឃោសនាថាមកជួយដេញបារាំងនោះ,ក៏បានធ្វើសកម្មភាពយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុង

ប្រទេសខ្មែរយើងតំបន់ភាគខាងកើតនៃទន្លេមេកុង។

ភស្តុតាងគឺពីខែមិនាដល់ឧសភា១៩៥៤,គេវាយហើយកាន់កាប់ទីតាំងទ័ពខ្មែរយើងនៅ៖

-វ៉ឺសៃ,សៀមប៉ាង,បកែវ,ជុំវិញទីរួមខែត្រស្ទឹងត្រេង,ឆ្លូងលើ”ស្រែជេស”,ព្រែកទេ។ល។

តែដោសារការឆ្លាតវៃនៃកងទ័ពជាតិយើង,យើងក៏បានវាយរូញច្រានពួកនេះឲត្តឡប់ទៅស្រុកកវិញទៅ,ស្របពេលជាមួយ

គ្នានេះសន្និសិទក្រុងហ្សឺណេវ៥៤ក៏បានដេញយៀកមិញឲចេញពីប្រទេសខ្មែរយើងដែរ។

ចំណែកនៅប្រទេសលាវវិញ,ពូកយៀកមិញបានធ្វើសកម្មភាពមិនខុសពីប្រទេសខ្មែរយើងប៉ុន្មានទេ,ប៉ុន្តែតាំងពីឆ្នាំ១៩៤៦

មករហូតដល់សព្វថ្ងៃពួកយៀកមិញបានកាន់កាប់ខែត្រលាវខ្លះដូចជា់ៈខុងសាលី,សាមនឿ,ខាំម៉ុន,សុវណ្ណខែត្រជាដើម។

សន្និសិទក្រុងហ្សឺណែវឆ្នាំ១៩៥៤,បានបញ្ចប់នូវសកម្មភាពយោធាដ៏ចេញមុខរបស់កុម្មុយនិស្តយួនឬឥណ្ឌូចិន។

V.សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនទី២ឬរណសិរ្សសេរីការជាតិ

សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនទី១បានរលត់ទៅវិញដោយធ្វើឲពួកកុម្មុយនិស្តយួនរឥណ្ឌូចិនបាមសម្រេចគោលបំណងខ្លះ,មិនបាន

សម្រេចខ្លះ។

គោលបំណងដែលបានសម្រេចគឺ៖

-បានដីកម្ពុជាក្រោមជាស្ថាពរហើយ,

-ប្រទេសយួនបានឯករាជពេញលេញ,

-បារាំងចាកចេញពីឥណ្ឌូចិន,

ឯគោលបំណងដែរមិនទាន់បាន៖

-ត្រួតត្រាឥណ្ឌូចិនជំនួសបារាំង,

-ឯកភាពនៃជនជាតិយួន។

ដើម្បីសម្រេចនូវគោលបំណងចុងក្រោយនេះពួកកុម្មុយនិស្តនេះ,គេត្រូវបង្ករបង្កើតឲមានសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិននេះឡើងវិញ។

សូមបញ្ចាក់ថានៅឆ្នាំ១៩៥៤,ហូជីមិញគាត់បានលប់,សមាគមឥណ្ឌូចិនខាងការសិក្សាមាក្ស”ចោល,ហើយបង្កើតគណបក្ស

មួយឈ្មោះថា,”គណបក្សការងារ”ជំនួសវិញ,គណបក្សការងារនេះហើយដែលជាគណបក្សធំតែមួយរបស់យួនខាងជើងសព្វ

ថ្ងៃនេះ។

លុះដល់ថ្ងៃ២០ធ្នូ១៩៦០,គណបក្សនេះក័សម្រេចបង្កើតរណសិរ្សមួយមានឈ្មោះថា,”រណសិរ្សសេរីការជាតិ”ដែលយើងធ្លាប់ឲ

ឈ្មោះថា”យៀកកុង”។

ហូជីមិញបង្កើតរណសិរ្សនេះឡើងដើម្បីនឹងបង្កាត់សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិននេះឲឆេះឡើងវិញ,សង្គ្រាមនេះហើយដែលយើងឲឈ្មោះ

ថាសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនទី២នោះ។

សង្គ្រាមនេះដំបូងឡើង,ហូជីមិញ,ធ្វើឲផ្ទុះនៅក្នុងប្រទេសយួនខាងត្បូងនឹងលាវ,បន្ទាប់មកកុម្មុយនិស្តយួនបាន”បោក”

ស្តេចស៊ីហនុ,ហើយក៏តាំងទ័ពរបស់ខ្លួននៅក្នុងខែត្រខ្មែរទាំងឡាយដែលមានព្រំដែនជាប់នឹងយួនដោយមានការយល់ព្រម

ពីស្តេចស៊ីហនុ,ដែលពេលនោះធ្វើជាប្រមុខរដ្ឋខ្មែរយើងផង,បានសេចក្តីថាបានច្បាំងជាមួយនឹងខ្មែរយើងតាំងពីថ្ងៃ២០ធ្នូ

១៩៦០ម្លេះតែខ្មែរយើងហាក់ដូចជាមិនទាន់ដឹងខ្លួនសោះ។

លុះក្រោយព្រឹត្តិការណ៏ថ្ងៃ១៨មិនា១៩៧០,សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនទី២នេះក៏ផ្ទុះឡើងយ៉ាងខ្លាំងស្របទៅតាមគោលបំណងរបស់កុម្មុយ

និស្តយួននៅក្នុងប្រទេសខ្មែរយើងរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។

ទាំងនេះហើយជាកលល្បិចប្លន់ទឹកដីរបស់កុម្មុយនិស្តយួនឥណ្ឌូចិន។