ឯកសារជាកំណត់ការចងចាំរបស់អ្នកស្នេហាជាតិ
មូលហេតុនៃសង្គ្រាមនៅសាធារណរដ្ឋខ្មែរ
ធ្លាប់ចុះផ្សាយក្នុងកាសែត”ខ្មែរសាធារណរដ្ឋ”ថ្ងៃសៅរ៏ទី១៦វិច្ចការ១៩៧៤
សរសេរដោយលោកថាច់ផែន
សង្គ្រាមឈ្លានពានដែលបង្កើតឡើង,ដោយពួកកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិន,មានយួនខាងជើងជាមេក្លោង,និងចិនកុម្មុយ
និស្តជាអ្នកគាំទ្រនោះ,កំពុងតែបន្តឥតស្រាកស្រាន្ត,នៅប្រទេសយួនខាងត្បូង,ទោះបីកិច្ចព្រមព្រៀងបញ្ចប់សង្គ្រាម,
ត្រូវបានចុះហត្ថលេខាអស់រយៈពេលជិតពីរឆ្នាំហើយក៏ដោយ(។)ដោយឡែកនៅសាធារណរដ្ឋខ្មែរ,សង្គ្រាមនេះមាន
សភាពកាន់តែសាហាវខ្លំាងឡើងរៀងរាល់ថ្ងៃ,ទោះបីរដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋខ្មែរ,បានធ្វើសេចក្តីអំពាវនាវមួយលើកជា
ពីរលើក,សុំអញ្ជើញក្រុមខ្មែរម្ខាងទៀតចូលរួមអង្គុយតុចរចា,ដើម្បីបញ្ចប់សង្គ្រាមដែលបាននាំមកនូវទុក្ខវេទនាខ្លោច
ផ្សាដល់ប្រជារាស្ត្រខ្មែរស្លូតត្រង់អស់ពេលជិត៥ឆ្នាំហើយក៨ដោយ។
តើសង្គ្រាមនេះ,កើតឡើងដោយសារអ្វី(?)ក្នុងលក្ខណៈបែបណា(?)និងក្នុងគោលដៅអ្វីដែរ(?)
មតិអន្តរជាតិមួយភាគប្រហែលជានៅមានការស្រពិចស្រពឹលក្នុងរឿងនេះនៅឡើយ(។)រីឯមតិជាតិមួយភាគតូចក៏
នៅពុំទាន់យល់,ឬ”ធ្វើមិនយល់”,ចំពោះរឿងនេះដែរ។
មុននឹងទៅដល់សេចក្តីសន្និដ្ឋាន,ដើម្បីជាចម្លើយចំពោះសំណួរខាងលើនេះ,យើងសូមរំលឹកអំពីមូលហេតុធំចម្បងពីរ
យ៉ាងនៃសង្គ្រាមដែលកើតឡើងនៅក្នុងសាធារណរដ្ឋខ្មែរជាងបួនឆ្នាំមកហើយនេះ(។)មូលហេតុធំទី១,គឺយួនខាងជើង
ដែលជាប្រទេសកុម្មុយនិស្ត,តែមួយគត់នៅឧបទ្វីឥណ្ឌូចិន,មានបំណងចង់លេបត្របាក់ប្រទេសទាំងបីនៅជិតខាង
ខ្លួន,ដែលមិនមែនជាកុម្មុយនិស្ត,គឺវៀតណាមខាងត្បូង,លាវ,និងខ្មែរ,ដើម្បីបញ្ចូលប្រទេសទាំងបីនេះទៅក្នុង”សហពន្ធ
កុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិន”,ក្រោមការដឹកនាំនិងត្រួតត្រាផ្ទាល់របស់យួនខាងជើង,ស្របតាមបណ្តាំរបស់ខ្មោចហូជីមិញ(។)
មូលហេតុធំទី២គឺសេចក្តីលោភលន់ឥតព្រំដែនរបស់ស្តេចសីហនុដែលត្រូវប្រជារាស្ត្រខ្មែរហូតងារពីតំណែងប្រមុខរដ្ឋ(។)
គឺបណ្តាលមកពីមូលហេតុធំពីរនេះហើយ,ដែលបានធ្វើឲប្រជារាស្ត្រខ្មែរ,ដែលជាប្រជារាស្ត្រស្លូតត្រង់ស្នេហាសន្តិភាព
ប្រកាន់យកនយោបាយអព្យាក្រឹត,និងកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា,ត្រូវទទួលរងគ្រោះដោយអយុត្តិធម៍ក្នុងសង្គ្រាម
ឈ្លានពានតាំងពីឆ្នាំ១៩៧០,រហូតមកទល់ថ្ងៃនេះនៅពុំទាន់ចប់នៅឡើយ។
ហេតុអ្វីក៏មានការទម្លាក់ស្តេចសីហនុចេញពីមុខតំណែង?
ដើម្បីឆ្លើយនឹងសំណួរនេះ,យើងសូមវិលទៅរកប្រវត្តិសាស្ត្រ,និងព្រឹត្តិការណ៏ធំៗមុនថ្ងៃ១៨មីនា១៩៧០(។)ស្តេចសីហនុ
បានកាន់អំណាចផ្តាច់ការអស់រយៈពេល១៥ឆ្នាំ(។)ពីឆ្នាំ១៩៤១ដល់ឆ្នាំ១៩៥៥,សីហនុបានដឹកនាំប្រទេសក្នុងឋានៈជា
មហាក្សត្រ(។)ពីឆ្នាំ១៩៥៥ដល់ឆ្នាំ១៩៦០,ជារដ្ឋមន្ត្រីទី១(។)ពីឆ្នាំ១៩៦០ដល់ឆ្នាំ១៩៧០,ក្នុងឋានៈជាប្រមុខរដ្ឋ(។)ហេតុអ្វី
ក្នុងរយៈពេល៣០ឆ្នាំ,សីហនុមានឋានៈជាមហាក្សត្រផង,ជារដ្ឋមន្រ្តីទី១ផង,ហើយប្រមុខរដ្ឋផងយ៉ាងដូច្នេះ(?)រឿងនេះ
គេពុំមានអ្វីគួរឲងឿងឆ្ងល់ទេ(។)ដោយដឹងថាក្នុងឋានៈជាមហាក្សត្រ,អំណាចរបស់ខ្លួនត្រូវឋិតនៅក្នុងព្រំដែនចង្អៀត
ចង្អល់,ពីព្រោះកិច្ចការដឹកនាំរដ្ឋ,ត្រូវធ្លាក់ទៅក្នុងកណ្តាប់ដៃនៃរដ្ឋមន្រ្តីទី១,ហើយដោយមកពីមើលឃើញការវិវត្តន៏របស់
សាកលលោកឆ្ពោះទៅរករបបប្រជាធិបតេយ្យ,បានជានៅឆ្នា១៩៥៥,ស្តេចសីហនុបានដាក់រាជ្យ,ហើយផ្ទេរទៅឲឪពុក
របស់ខ្លួន(។)ចំណែកសីហនុក៏បានតាំងខ្លួនឯងជារដ្ឋមន្ត្រីទី១វិញ(។)បន្ទាប់ពីស្តេចសុរាម្រិតជាឪពុករបស់ខ្លួនស្លាប់ទៅ
នៅឆ្នាំ១៩៦០,ដោយពុំបានតែងតាំងស្តេចណាមួយគ្រងរាជ្យបន្ត,សីហនុដែលបានសម្រេចចិត្តដាក់រាជ្យនៅឆ្នាំ១៩៥៥,
ហើយស្បថស្បែរថានឹងមិនឡើងសោយរាជ្យទៀតទេនោះ,ក៏បានតាំងខ្លួនជា”ប្រមុខរដ្ឋ”វិញ,ដោយបញ្ជាឲរដ្ឋសភាធ្វើ
ការកែប្រែរដ្ឋធម្មនុញ្ញឲស្របតាមបំណងលោភអំណាចរបស់ខ្លួន,ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី១២មិថុនាឆ្នាំ១៩៦០,រហូតដល់ថ្ងៃ១៨
មីនា១៩៧០,ដែលត្រូវធ្លាក់ពីតំណែងដោយសារតែអំពើក្បត់ជាតិរបស់ខ្លួន,ដែលប្រជារាស្ត្រខ្មែរពុំអត់ឪនឲបាន(។)
ពីព្រោះក្នុងកំឡុងពេលកាន់អំណាចជាប្រមុខរដ្ឋផ្តាច់ការ,ដែលឥតមានកំណត់ព្រុំដែនអាណត្តិនិងអំណាចនោះ,
សីហនុបានចាត់ចែងកិច្ចការ,និងនយោបាយរបស់ប្រទេសតាមតែអំពើចិត្ត(។)សីហនុចាត់ទុកយួនខាងជើងនិង
យៀកកុងដែលជាសត្រូវរបស់រាស្ត្រខ្មែរ,ហើយដែលធ្លាប់បានលេបត្របាក់ទឹកដីខ្មែរ,អស់មួយភាគធំកាលពីអតីតកាល
នោះថាជា”បងប្អូន”និងជា”មិត្ត”របស់ខ្លួន(។)ជាពិសេសចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៦៥,សីហនុបានក្បត់នឹងនយោបាយ
អព្យាក្រឹតខ្មែរដោយអនុញ្ញាតឲទ័ពយួនខាងជើងនិងយៀកកុងចូលមកតាំងមូលដ្ឋានសឹកពាសពេញក្នុងទឹកដីខ្មែរ
ជាពិសេសក្នុងខេត្តខ្មែរទាំងឡាយនៅប៉ែកខាងកើត,តាំងពីរតនគីរីរហូតមាត់សមុទ្រ,ដើម្បីឲពួកនេះចេញទៅវាយ
ប្រហារវៀតណាមខាងត្បូង(។)ក្រៅពីនេះសីហនុបានអនុញ្ញាតដោយសម្ងាត់ឲយួនខាងជើង,និងយៀកកុងប្រើប្រាស់
កំពង់ផែកំពង់សោម,ដើម្បីដឹកនាំគ្រឿងអាវុធ,និងគ្រាប់រំសេវយកទៅផ្តល់ឲកងទ័ពរបស់ខ្លួនធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពាន
នៅវៀតណាមខាងត្បូង(។)ដោយបានសេចក្តីអនុញ្ញាតពីសីហនុតាមរយៈនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសម្ងាត់មួយ,ពួកទ័ពយួន
ខាងជើងនិងយៀកកុង,ដែលចូលមកមកតាំងទីនៅលើទឹកដីខ្មែរ,បានប្រកាន់ឫកពាជាម្ចាស់លើទឹកដីនេះតែម្តង(។)
ពួកគេបានលួចប្លន់យកភោគផលរបស់រាស្ត្រខ្មែរ,តាមអំពើចិត្ត,ដើម្បីយកទៅចិញ្ចឹមទ័ពខ្លួនកំពុងធ្វើសង្គ្រាមនៅ
វៀតណាមខាងត្បូង(។)មិនតែប៉ុណ្ណោះ,ពួកឈ្លានពានទាំងនេះបានធ្វើបាបជិះជាន់រាស្ត្រខ្មែរស្លូតត្រង់,ដែលមិនពេញ
ចិត្តនឹងខ្លួន,ដោយឥតមានការរអែងអ្វីសោះឡើយ(។)នៅចំពោះមុខសភាពការណ៨បែបនេះ,ប្រជារាស្ត្រខ្មែរ,ជា
ពិសេស,ប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់ទាំងឡាយដែលទ័ពយួនខាងជើង,និងយៀកកុងចូលកាន់កាប់,កើតក្តីក្តៅក្រហាយ
យ៉ាងខ្លាំង(។)បាតុកម្មជាច្រើនក៏បានផ្ទុះឡើងប្រឆាំងនឹងវត្តមានរបស់ទ័ពយួនខាងជើង,នឹងយៀកកុងនៅលើទឹក
ដីខ្មែរ(។)ជាដំបូងបាតុកម្មផ្ទុះឡើងនៅខេត្តស្វាយរៀងនៅថ្ងៃទី៨មីនា១៩៧០(។)នៅថ្ងៃបន្ទាប់មក,បាតុកម្មរបៀបនេះ
ក៏បានរាលដាលមកដល់ក្រុងភ្នំពេញ,និងខេត្តក្រៅខ្លះទៀត(។)ជាពិសេសនៅថ្ងៃ១១មីនា១៩៧០,បាតុកម្មដ៏គគ្រឺក
គគ្រេងបានផ្ទុះឡើហប្រៀបបាននឹងទឹកហូរបាក់ទំនប់,ពុំមានអ្វីអាចទប់បានប្រឆាំងនឹងស្ថានទូតយួនខាងជើង,
និងយៀកកុងនៅកណ្តាលក្រុងភ្នំពេញតែម្តង(។)ក្នុងបំណងសម្រុះសម្រួល,នៅថ្ងៃ១២មីនា,រដ្ឋាភិបាលស្រោចស្រង់ជាតិ
កាលណោះ,បានស្នើសុំឲយួនខាងជើងនិងយៀកកុង,ដកកងកម្លាំងរបស់ខ្លួនថយចេញពីទឹកដីខ្មែរឲអស់នៅត្រឹមថ្ងៃ
១៥មីនា១៩៧០(។)តែយួនខាងជើង,និងយៀកកុងឥតបានយកចិត្តទុកដាក់ដល់សេចក្តីស្នើរបស់ខ្មែរនេះទេ(។)នៅ
ព្រឹកថ្ងៃ១៦មីនា,បាតុកម្មដ៏ធំមួយក៏បានផ្ទុះឡើងជាថ្មីទៀតនៅក្រុងភ្នំពេញ,ទាមទារឲទ័ពយួនខាងជើង,យៀកកុង
ញាប់ថយចេញជាប្រពីទឹកដីខ្មែរ(។)ដោយចង់ដោះស្រាយបញ្ហានេះឲបានឆាប់រហ័ស,និងដោយសន្តិវិធី,រដ្ឋាភិបាលខ្មែរក៏
បានស្នើបើកកិច្ចចរចាមួយលើកទៀតនៅថ្ងៃ១៦មីនានេះជាមួយនឹងពួកតំណាងយួនខាងជើង,និងយៀកកុងនៅ
ភ្នំពេញ(។)ប៉ុន្តែ,ដូចគេបានដឹងស្រាប់ហើយថា,កិច្ចចរចានោះពុំបានហុចផលនូវលទ្ធផលអ្វីបន្តិចបន្តួចសោះទេ,ដោយ
ពួកខាងយួនកុម្មុយនិស្តនៅតែប្រកាន់អាកប្បកិរិយារឹងត្អឹងនឹងលាក់ពុតដដែល,ជាពិសេស,ពួកគេបានគេចវេះមិន
ព្រមនិយាយអំពីបញ្ហាដកកងទ័ពឈ្លានពានរបស់គេចេញពីទឹកដីខ្មែរ,ដែលជាកម្មវត្ថុតែមួយនៃកិច្ចចរចានោះទៀត
ផង(។)ពួកគេបានឆ្លើយទាំងព្រហើនថា,ទ័ពគេដែលចូលមកតាំងលើទឹកដីខ្មែរនោះ,គឺបានទទួលសេចក្តីអនុញ្ញាតពី
ស្តេចសីហនុ(។)នៅមុខសភាពការណ៏ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបែបនេះ,ក្រុមអ្នកដឹកនាំខ្មែរពេលនោះ,ក៏បានធ្វើសេចក្តីរាយការណ៏ផ្ញើ
ទៅស្តេចសីហនុ,ដែលកំពុងព្យាបាលរោគនៅប្រទេសបារាំង,ដើម្បីប្រាប់អំពីហេតុការណ៏ដែលកើតឡើង(។)តែគួរឲ
ស្តាយ,ក្នុងសាទូរលេខមួយច្បាប់ផ្ញើមកពីក្រុងបារីស៏,តបមកអ្នកដឹកនាំនៅក្នុងប្រទេសវិញ,សីហនុមិនត្តឹមតែចេញ
មុខ,កាន់ជើងយួនខាងជើង,និងយៀកកុង,ថែមទាំងបានចោទបាតុករខ្មែរ,ដែលប្រឆាំងនឹងវត្តមាននៃទ័ព
យៀកកុង,យួនខាងជើងក្នុងទឹកដីខ្មែរ,ថាជាពួក”ក្បត់ជាតិ”ធ្វើតាមខ្សែញាក់ញុះញង់របស់ចក្រពត្តិអាមេរីកាំង(។)
សីហនុបានភ្លេចថាខ្លួនជាខ្មែរ,ហើយភ្លេចនឹកគិតដល់ប្រយោជន៏ជាតិជាធំ,បែរទៅកាន់ជើងពួកសត្រូវនឹងប្រជារាស្ត្រ
ខ្មែរទៅវិញ(។)នៅចំពោះមុខ,ឥរិយាបឋក្បត់ជាតិរបស់ស្តេចសីហនុ,សភាទាំងពីរ,គឺរដ្ឋសភានិងក្រុមព្រឹក្សារាជាណាចក្រ
រួមប្រជុំនៅថ្ងៃ១៨មីនា១៩៧០,បានធ្វើការសម្រេចចិត្តជាឯកច្ជន្តប្រកាសទម្លាក់ស្តេចសីហនុចេញពីតំណែងប្រមុខរដ្ឋ
ស្របតាមមាត្រា១២២នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៤៧។
ដោយក្តៅក្រហាយនឹងប្រជារាស្ត្រខ្មែរ,តាមរយៈនៃសផាទាំងពីរ,ដែលបានទម្លាក់ខ្លួនចេញពីមុខតំណែង,សីហនុក៏បាន
ផ្សាយសារមួយច្បាប់ពីក្រុងប៉េកាំងនៅថ្ងៃ២៣មីនា១៩៧០,អំពាវនាវហៅកងទ័ពយួនខាងជើង,យៀកកុង,ដែល
បានមកតាំងទីពាសពេញលើទឹកដីខ្មែរស្រាប់,តាមការសមគំនិតរបស់ខ្លួននោះឲបើកការវាយប្រហារប្រទេសខ្មែរ,
ដើម្បីជួយខ្លួនឲវិលត្រឡប់មកកាន់អំណាចវិញ(។)តាមេសេចក្តីអំពាវនាវហៅរបស់ស្តេចក្បត់ជាតិឈ្មោះសីហនុ,ដែលត្រូវ
រាស្ត្រខ្មែរទម្លាក់ពីតំណែងនេះ,ទ័ពយួនខាងជើងនិងយៀកកុងក៏បានចាប់ផ្តើមបើកការវាយប្រហារយ៉ាងចេញមុខ
និងយ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃក្នុងប្រទេសខ្មែរ,តាំងពីថ្ងៃ២៩មីនា១៩៧០រហូតមក។
ឥឡូវនេះបួនឆ្នាំប្លាយកន្លងមកហើយ,សីហនុឋិតនៅឯក្រុងប៉េកាំងក្លាយខ្លួនជាអាយ៉ងរបស់ក្រុងប៉េកាំងនិងក្រុង
ហាណូយ,ដែលទុកប្រើប្រាសសំរាប់ផែនការពង្រិចទឹកដីនិងមនោគមវិជ្ជារបស់គេ(។)ចិនកុម្មុយនិស្តនិងយួនខាងជើង
បានផ្តល់លុយកាក់,និងជំនួយគ្រប់បែបយ៉ាងដល់រដ្ឋាភិបាលនិរទេសរបស់សីហនុសំរាប់រស់(។)គោលបំណងរបស់សីហនុ,
គឺចង់វិលត្រឡប់មកកាន់អំណាចវិញ,ក្រោមការហែហមការពារនៃទ័ពយួនខាងជើង,យៀកកុង,និងក្រោមក្លស់បាំង
របស់ចិនកុម្មុយនិស្តដោយមានភ្លេងម៉ុងសាយហែកំដរផង(។)ក្នុងសម្ភាសន៏មួយដែលបានធ្វើជាមួយអ្នកកាសែតស្រី
ជាតិអ៊ីតាលីម្នាក់ឈ្មោះអូលីយ៉ាណាហ្វាឡាស៊ី,ហើយដែលត្រូវបានកាសែតអឺរុបនិងអាស៊ីជាច្រើន,លើកយកទៅផ្សាយជា
ហូរហែនៅដើមខែកញ្ញាឆ្នាំ១៩៧៣,សីហនុបានប្រកាសថាខ្លួនធ្វើសង្គ្រាមដើម្បីឲប្រទេសខ្មែរក្លាយទៅជាប្រទេសកុម្មុយ
និស្ត,តែក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះសីហនុក៏បានប្រកាសដែរថា,ប្រជារាស្ត្រខ្មែរជាង៩០ភាគរយមិនមែនជាកុម្មុយនិស្ត
ទេ។
តើសីហនុ,អាចសម្រេចដូចបំណងរបស់ខ្លួនប្រៀបបាននឹងការយល់សប្តិរាវម្ជុលក្នុងបាតសមុទ្រនេះបានដែរឬទេ?
នេះជាសំណួរដែលយើងសុំទុកការៈជូនមិត្តអ្នកអានឆ្លើយដោយខ្លួនឯងទៅចុះ(។)យើងគ្រាន់តែសូមរំលឹកថា,នៅពេល
ដេកយល់សប្តិយ៉ាងនេះ,សីហនុប្រាកដជាភ្លេចនឹកគិតថាខ្លួនត្រូវគេយកមកប្រើប្រាស់ក្នុងមួយរយៈ,ដើម្បីគ្រាន់តែធ្វើ
ជាឡប់ឡែ,បិតបាំងនូវផែនការឈ្លានពានរបស់ពួកកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនប៉ុណ្ណោះ(។)សីហនុភ្លេចគិតថាខ្លួនជាអ្វីហើយ,
ហើយភ្លេចគិតថា”ប្រសិនបើប្រទេសខ្មែរក្លាយទៅជាកុម្មុយនិស្តដូចការយល់សប្តិមែន”,តើខ្លួនសីហនុអាចចូលចុះ
ជាមួយនឹងពួកខ្មែរក្រហម,ដែលក្រុងហាណូយបានបណ្តុះបណ្តាលសំរាប់ឲបំរើនយោបាយពង្រិចទឹកដីនិងមនោគម
វិជ្ជារបស់គេនោះដែរឬ(?)អ្នកណាក៏នៅចាំបានដែរថា,កាលនៅកាន់អំណាចផ្តាច់ការ,សីហនុធ្លាប់ចាត់ទុកពួកខ្មែរ
ក្រហមជាពួកជន”ក្បត់ជាតិ”,ថាជាសត្រូវស្លាប់រស់របស់ខ្លួន,ដែលមិនអាចរស់នៅក្រោមដំបូលតែមួយបាន(។)ក្នុងសារ
ថ្លែងតាមវិទ្យុកាលពីថ្ងៃ៥តុលា១៩៦៨,សីហនុកាលនៅជាប្រមុខរដ្ឋ,បាននិយាយទៅកាន់អស់លោក,ហ៊ូនឹម,ហ៊ូយន់,
ខៀវសំផន,ភោគឆាយ,ហើយនិងបក្សពួកថា៖”...ខ្ញុំសីហនុនឹងប្រយុទ្ធប្រឆាំងទល់នឹងអស់លោកទាំងនោះរហូតដល់ទី
បញ្ចប់,រហូតដល់ពេលណាធ្វើឲផុតកំពូជខ្មែរដែលមិនមែនខ្មែរ,ទោះបីសីហនុខ្ញុំត្រូវស្លាប់ក៏ដោយ...”។
តាមពិតសីហនុ,ប្រាកដជានៅចាំពាក្យសំដីទាំងនេះរបស់ខ្លួនជាងនរណាទាំងអស់(។)ក៏ប៉ុន្តែ,សីហនុត្រូវក្បត់សំដីឯង,
យកការយល់សប្តិជាការពិត,ហើយសុខចិត្តលេបគ្រាប់គ្រួសជំនួសគ្រាប់ស្ករ,ជាជាងនៅមាត់ទំនេរ(។)សីហនុដឹងច្បាស់
ថាខ្លួននឹងត្រូវគេបោះបង់ចោលនៅពេលណាពួកកុម្មុយនិស្តសម្រេចនូវគោលបំណងរបស់គេហើយ(។)ក៏ប៉ុន្តែដោយ
គំនុំរបស់ខ្លួនចង់សងសឹកប្រជារាស្ត្រខ្មែរ,ដែលបានទម្លាក់ខ្លួនពីមុខតំណែង,សីហនុក៏ពេញចិត្តធ្វើឡប់ឡែ,បិតបាំង
នូវគំរោងការឈ្លានពានរបស់ពួកកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិន,ទោះបីដឹងថាខ្លួនពុំអាចវឹលត្រឡប់មកកាន់អំណាចវិញក៏
ដោយ។
ក្នុងសង្គ្រាមឈ្លានពាន,ដែលកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនបានយកឈ្មោះសីហនុមកធ្វើជាឡប់ឡែនេះ,ពួកគេបានឃោសនា
បោកប្រាសមតិអន្តរជាតិថាជា”សង្គ្រាមរំដោះទឹកដីខ្មែរ,ពីកណ្តាប់ដៃនៃចក្រពត្តិអាមេរិកាំង”(sic),ការឃោសនាភូត
ភរនេះ,ជាដំបូងបានធ្វើឲមតិសាធារណៈមួយភាគតូចដែលកំពុងបានដឹងការពិត,ឬមិនព្រមទទួលការពិត,មានការ
យល់ច្រឡំជឿតាមទាំងងងិតងងល់(។)តែទីបំផុត,ការពិតនៅតែជាការពិតដែលពុំអាចលាក់បំបាំងបាន(។)ក្នុងរយៈ
ពេល៤ឆ្នាំកន្លងមកនេះ,មតិអន្តរជាតិកាន់តែយល់ដឹងនូវការពិតនេះ,គឺសង្គ្រាមដែលកើតឡើងនៅក្នុងស្រុកខ្មែរ
រហូតមកដល់ពេលនេះ,ជាសង្គ្រាមឈ្លានពានដែលពួកកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិន,មានយួនខាងជើងជាមេក្លោងបង្កឡើង,
ក្នុងគោលបំណងជ្រលក់ក្រហមទឹកដីខ្មែរ,បង្ខំឲរាស្ត្រខ្មែរទទួលយកនូវរបបមនោគមវិជ្ជាមួយដែលរាស្ត្រខ្មែរពុំចង់បាន
ទាល់តែសោះ(។)នេះជាគម្រោងការ,របស់ពួកបរទេសឈ្លានពានក្នុងដំណាក់ការទី១(។)នៅដំណាក់ការទី២,គឺកាលណា
ជ្រលក់ក្រហមទឹកដីខ្មែរហើយ,ពួកឈ្លានពាននឹងអនុវត្តបណ្តាំរបស់ខ្មោចហូជីមិញ,គឺបញ្ចូលប្រទេសទាំង៣នៅអតីត
ឥណ្ឌូចិនទៅក្នុង”សហពន្ធកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិន”,ក្រោមការត្រួតត្រាផ្ទាល់របស់ក្រុងហាណូយ(។)ពេលនោះហើយ,ដែល
មាតុភូមិខ្មែរ,ប្រជាចាតិខ្មែរ,ពូជសាសន៏ខ្មែរ,និងព្រះពុទ្ធសាសនា,នឹងត្រូវរលាយសាបសូន្យ,បាត់ឈ្មោះពីពិភពលោក។
ទាំងនេះហើយដែលជាមូលហេតុ,ជាលក្ខណៈ,និងគោលដៅនៃសង្គ្រាមដែលពួកកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនបានបង្កឡើងនៅ
ក្នុងស្រុកខ្មែរ,ក្នុងរយៈពេលជាង៤ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ៕
