Le blog de Sangha OP

 គួរលើកយកមកពិចារណាដែរ

ពន្ធុធាតុនៃនយោយបាការបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក

លោកប្រធានាធិបតី,បារ៉ាក់អូបាម៉ា(BarakObama),កាលពីថ្ងៃទី៦វិច្ជិកា២០១២,ត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋអាមេរីកាំង

ជ្រើសរើសជាថ្មី,ក្នុងតំណែងជាប្រធានាធិបតី,សំរាប់អាណត្តិទី២,ដែលជាអណត្តិចុងក្រោយរបស់លោក,ដោយអនុលោម

ទៅតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញអាមេរីកាំង។

យើងអាចចោទជាសំណួរថា,តើអាចមានអ្វីផ្លាស់ប្តូរក្នុងនយោបាយការបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរីកក្នុងអាណត្តិទី២

របស់លោកអូបាម៉ា(?)ដើម្បីឆ្លើយនូវសំណួរនេះ,យើងគួរស្វែងដឹងអំពី”ពន្ធុធាតុ”(ADN)របស់សហរដ្ឋអាមេរីក,តើមាន

បែបណា(?)”ពន្ធុធាតុ”(ADN)នោះ,បើនិយាយឲស្រួលយល់គឺគ្មានអ្វីក្រៅពីការស្វែងដឹងអំពី”ទំនៀមទម្លាប់”

(Mœurs)នៃនយោបាយការបរទេសនៃសហរដ្ឋអាមេរីកក្នុងវិស័យទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនោះឯង។

យើងដឹងថា,សហរដ្ឋអាមេរីកជាមហាអំណាចតែមួយគត់ក្នុងពិភពលោកដែលមានលទ្ធភាពអាចធ្វើអន្តរាគមន៏

យោធាក្នុងពិភពលោក,ដោយឥតចាំបាច់ពឹងពាក់ប្រទេសណាមួយឡើយ(។)អនុភាពសហរដ្ឋអាមេរីក,មិនត្រឹមតែ

មានក្នុងវិស័យយោធានោះឡើយ,វាមានស្ទើតែគ្រប់វិស័យ,ដែលគេតែងសម្គាល់អនុភាពរបស់វាក្នុងរូបភាពបីយ៉ាងគឺ៖

អេប៉ូល(Apple),ហូលីវូត(Hollywood),និងហាវារដ៏(Harvard)។

រួមសេចក្តីមកគឺ,បច្ចេកទេសជាន់ខ្ពស់ផ្នែកការឲដំណឹងរហ័ស,វប្បធម៍ប្រជាករ,និងឧត្តមការសិក្សា(។)រូបភាពទាំងបីនេះ

បានជ្រាបក្នុងសតិប្រជាពលរដ្ឋក្នុងពិភពលោក,ហើយគេតែងទុកជាយោងសំរាប់សម្គាល់ភាពទំនើប,និងជឿនលឿនរបស់

សង្គមនិមួយៗក្នុងសាកលលោកនេះ(។)តើឥទ្ធិពលនេះកើតមកពីសហរដ្ឋអាមេរីកធ្វើនយោបាយចក្រពនោះឫ?

យើងដឹងថាក្នុងនយោបាយការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរីក,មាន”ពន្ធុធាតុ”(ADN)ពីរផ្ទុយគ្នាគឺ,ធាតុជា”សារហារីនិយម”,

(Messianisme),និងធាតុជា”ឯនិយម”(Isolationnisme)។

តាមលោកអាឡាំងម៉ាំង(Alain Minc-l’âme des nations ),នយោបាយវិទូបារាំង,លោកសរសេរថា៖

បើនិយាយអំពី”សារហារីនិយម”(Messianisme),សហរដ្ឋអាមេរីកមានមនោសញ្ចេញនាជាអ្នកសង្គ្រោះសត្វលោក,

(L’arche,de,Noé),តាមបញ្ចារបស់ព្រះ,ពីគ្រោះថ្នាក់ទឹកជំនន់មួយដែលនឹងមានកើតឡើង(។)ជាប្រជាជាតិមួយ,យោង

តាមការយល់ឃើញរបស់លោកសេវវែសុន(Jefferson),មានជំនឿថាខ្លួនអាចនឹងបង្កើតឋានសួគ៍ក្នុងឋានមនុស្ស,ដែល

ជាស្នាដៃរបស់មនុស្ស(លើកលែងតែពួកមនុស្សខ្ញុំគេ)មានបេសកកកម្មជាអារ្យធម៍ដែលមានជាប់ជាមួយ”វាសនា

ពិសេស”ក្នុងករណីយកិច្ចបង្កើតពិភពលោកថ្មីមួយដែលមានពាណិជ្ជកម្ម,និងសេរីភាពរបស់បុគ្គលនិមួយៗជាគ្រិះ

របស់សង្គមមនុស្ស(។)បើយោងតាមសំដីដ៏ឆ្មើមួយរបស់លោកអាដាមរ៏(Adams),សហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវបញ្ញេញគុណ

សម្បត្តិខ្លួនពេញលេញដើម្បីឲប្រទេសឯទៀតយកប្រទេសខ្លួនជាគំរូតាមសមានចិត្តរបស់គេ។

តែបើនិយាយអំពីធាតុជា”ឯនិយម”(Isolationnisme),សហរដ្ឋអាមេរិកមានបំណងការពារអ្វីដែលខ្លួនបានបង្កើត

ឡើងដែលនាំឲប្រេទេសខ្លូន,តាមសំដីរបស់លោកវាស៊ីនតុន(Washington)”ក្នុងពេលមួយប្រទេសយើងនឹងក្លាយជា

មហាអំណាចមួយដែលគ្មាននរណាមួយអាចនឹងធ្វើឲយើងខ្លាចបាននោះឡើយ”(។)តែការចែកដាច់អំណាចរវាង

ប្រធានាធិបតី,និងសភា(Congrès)អាចនាំឲសហរដ្ឋអាមេរិកគ្មានមហិចិ្ជតានយោបាយ,គ្មានទម្លាប់ជាប្រពៃណីក្នុង

វិស័យយោធា,និងមិនព្រមឈរក្នុងជួរ(។)តាមការយល់ឃើញដោយទាញយកឧទាហរណ៏ដែលមានកើតឡើងក្នុងទ្វីប

អឺរុប,មើលឃើញថារបៀបបែងចែកអំណាចរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកគឺឈរលើការការពារប្រយោជន៏ផ្ទាល់របស់សហរដ្ឋ

អាមេរិកជាធំ(។)មនោសញ្ចេញនេះកើតមានឡើងតាំងដើមដំបូងនៃប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក,ដោយសារ

ប្រទេសខ្លួនមានការសម្ពាតដោយការសងសឹកពីសំណាក់ទ្វីបអឺរុប(។)ការមិនទុកចិត្តលើទ្វិបអឺរុបនេះ,នាំបង្កើតជា

លទ្ធិនយោបាយមួយក្នុងកំឡុងឆ្នាំ១៨៨២៣មានឈ្មោះថាលទ្ធិមុងរូ(Monroe),លទ្ធិនេះជាការបង្ហាញជាដំបូងនូវការ

មិនព្រមរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកគ្រប់ការប៉ុនប៉ងជាថ្មីរបស់ប្រទេសក្នុងទ្វីបអឺរុបណាមួយ,ចង់បង្កើតអាណានិគមនៅ

លើទឹកដីអាមេរិកទាំងពីរ(អាមេរិកខាងជើងនិងអាមេរិកឡាទិន,ឬខាងត្បូង)។

សហរដ្ឋអាមេរិកចាត់ទុកអន្តរាគមន៏ប្រទេសអឺរុបក្នុងអឌ្ឍគោលបស្ចឹម(L’hémisphèreOuest)ជាអំពើឈ្លានពាន

មកលើសហរដ្ឋអាមេរិកតែម្តង(។)ក្នុងលទ្ធិមុងរូ(Monroe)នេះហើយ,ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានធ្វើការគំរាមទៅលើព្រះ

ចៅណាប៉ូលេអុងទី៣(Napoléon3)ក្នុងសង្គ្រាមប្រទេសបារាំងជាមួយប្រទេសមិញសិក(Mexique)នៅលើទឹកដីមិញសិក,

ដែលឋិតនៅក្នុងអឌ្ឍគោលបស្ចឹម(។)ការគំរាមនេះបានបង្ខំឲព្រះចៅណាប៉ូលេអុងទី៣ដកកងទ័ពបារាំងចេញពីប្រទេស

មិញសិកដោយអាម៉ាស់មុខយ៉ាងខ្លាំង។

បើយើងធ្វើការសង្ខេបសំណេររបស់លោកអាឡាំងមុំាង,យើងអាចសន្និដ្ធានបានថានយោបាយការបរទេសសហរដ្ឋ

អាមេរិកមានលក្ខណៈពីរផ្ទុយគ្នាស្រឡះ៖

សំរាប់អំណាចនីតិប្រ​​តិបត្តិៈ

គេតែងមានមហិច្ជិតាជួយការពារអ្នកស្រឡាញ់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យក្នុងពិភពលោកដោយប្រើកម្លាំងយោធាឬកម្លាំង

នយោបាយចេញមុខ,ទប់ទល់នឹងការគំរាមកំហែងកម្លាំងណាមួយមកលើអ្នកស្រឡាញ់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។

តែសំរាប់អំណាចនីតិបញ្ញតិវិញៈ

គេតែងតែមានការប្រុងប្រយ័ត្នជានិច្ច,ក្នុងការប្រើកម្លាំងយោធាក្តី,នយោបាយក្តី,របស់សហរដ្ឋអាមេរិកនៅក្រៅពីទឹកដី

របស់គេ(។)នៅពេលណាគេយល់ឃើញថាអន្តរាគមន៏របស់គេអាចនាំនូវផលមិល្អដល់គេ,គេឥតមានការរួញរាបង្ខំឲរដ្ឋាភិបាល

គេ,បញ្ជប់អន្តរាគមន៏នោះភ្លាម។

ដូច្នេះ,នយោបាយការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកជានយោបាយមួយហាក់បីដូចជាផ្ទុយគ្នា(oxymoron)រវាងប្រធានាធិបតី,

និងសភាទាំងពីររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។

យើងអាចយកឧទាហរណ៏សង្គ្រាមអាមេរិកាំងនៅកូរ៉េ,និងវៀតណាមមកបង្ហាញពីនយោបាយអាមេរិកកាំង,ក្នុងការ

ប្រយុទ្ធចេញមុខការពារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យប្រឆាំងនឹងលទ្ធិកុម្មុយនិស្ត,ដោយសួរជាសំណួរថា,ហេតុអ្វីបានជាមាន

ប្រសិទ្ធិភាពនៅប្រទេសកូរ៉េ,ហើយបរាជ័យនៅវៀតណាម?

សង្គ្រាមនៅវៀតណាម,ជាសង្គ្រាមមួយដែលមានមតិអន្តរជាតិភាគច្រើនយល់ឃើញថាជាសង្គ្រាមអយុត្តិធម៏សំរាប់ប្រជាជន

រៀតណាមដោយសារអំពើអាស្រូវរបស់របបសេង៉ុង(Saigon)ដែលនាំប្រជាពលរដ្ឋអាមេរិកកាំងឈប់គាំទ្រអន្តរាគមន៏យោធា

របស់ខ្លួននៅវៀតណាម,ទោះបីជាអន្តរាគមន៏ឋិតនៅក្នុងបេសកកម្មយក”អំបើល្អប្រឆាំងនឹងអំពើអាក្រក់”ក៏ដោយ(។)នៅពេល

មួយមារយាទសម្ពន្ធមិត្រ,វាអាប់អោនជាងសត្រូវទៅទៀត,ទោះបីរដ្ឋាភិបាលខំលើកពីគុណប្រយោជន៏នយោបាយអាមេរិកាំងក្នុង

សង្គ្រាមនោះបែបណាក៏ដោយ,ក៏ពុំអាចឈ្នះមនោសញ្ចេញនាមតិសាថារណៈប្រឆាំងនឹងសង្គ្រាមនោះបានដែរ។

ហេតុនេះឯងបានជាអាមេរិកកាំងដកខ្លួនចេញពីសង្គ្រាមនៅវៀតណាមក្នុងពេលនោះ។

ជាការអភ័ព្ធណាស់,ប្រទេសខ្មែរយើងក្នុងសង្គ្រាមសាធារណរដ្ឋខ្មែរប្រឆាំងនឹងការឈ្លានពានកងទ័ពវៀតណាមកុម្មុយនិស្ត,ដែល

មានខ្មែរក្រហមជាបរិវា,ទទួលថ្មបាក់ពីអំពើអាស្រូវរបបវៀតណាមខាងត្បូង,ដែលនាំឲមតិអន្តរជាតិ,និងមតិសាធារណៈអាមេរិកាំង,

ឥតគាំទ្រសង្គ្រាមការពារបរិបូរភាពទឹកដីខ្មែរ,និងកសាងរបបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីនៅកម្ពុជា(។)មតិសាធារណៈអាមេរិកាំងតែង

ទុកសង្គ្រាមនៅស្រុកខ្មែរក្នុងចន្លោះឆ្នាំ១៩៧០,ដល់ឆ្នាំ១៩៧៥,ជាការបន្តសង្គ្រាមអាមេរិកាំង,និងវៀតណាមខាងត្បូងនៅស្រុកខ្មែរ

តែប៉ុណ្ណោះ។

ហេតុនេះហើយបានជារបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ,ចំពោះមតិសាធារណៈអាមេរិកាំងគេចាត់ទុករបបថ្មីនេះជារបបមួយងាយ

ស្រួលនឹងរំលាយឲក្លាយជាធូលី(régime,friable),នាំឲរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរមានរូបភាពជារបបទន់ខ្សោយជាទីបំផុត

តាំងពីមានកំណើតកើតឡើងមកម្លេះ(régime,anémiée),ដែលជារបបក្រិនលែងប្រែប្រួលកើត(un,régime,sclérosé)។

សួរថាតើសហរដ្ឋអាមេរិកជាប្រទេសចក្រពត្រឫ?

ដូចយើងបានបញ្ចាក់ខាងលើរួចហើយថា,អំណាចចក្រសហរដ្ឋអាមេរិកបច្ចុប្បន្ន,គឺមិនមែនឋិតនៅលើការគ្រប

សង្កត់ពិភពលោកក្នុងផ្នែកយោធានោះឡើយ,អំណាចចក្រនោះគឺឋិតក្នុងផ្នែកនយោបាយ,សេដ្ឋកិច្ច,ពាណិជ្ជកម្ម,

បច្ចេកទេស,គមនាគមន៏(médiatique),នឹងវប្បធម៍(។)អំណាចចក្រនេះជាលទ្ធផលរបស់របៀបអប់រំ,ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់មួយ

របស់មហាវិទ្យាល័យ(systèmeuniversitaire),ដែលឥតអាចប្រៀបធៀបបាន,ដែលជារបៀបអប់រំមួយ,នាំបង្កើតក្នុង

សតិយុវជនអាមេរិកាំង,នូវគំនិតប្រជាធិបតេយ្យសេរី,សេរីភាព,សមភាពរវៀងប្រជាពលក្នុងសកលលោក(។)របៀប

អបរំនេះហើយដែលពុំអាចជំរុញសហរដ្ឋអាមេរិកឲក្លាយជាប្រទេសចក្រពត្របាននោះឡើយ។

រួមសេចក្តីមក,ក្នុងអណត្តិទី២របស់លោកអូប៉ាមា,គ្មានអ្វីនឹងផ្លាស់ប្តូរគួរឲកត់សំគាល់នោះឡើយក្នុងនយោបាយការបរទេស

សហរដ្ឋអាមេរិក។

សេចក្តីសន្និដ្ឋានៈ បើចង់ឲគេជួយ,លុះត្រាតែយើងមានមារយាទផងដែរ!

ឩប-សង្ហា