គួរលើយកមកពិចារណាដែរ
អ្វីដែលគួរធ្វើ
បើតាមសំដិលោកសមរង្ស៊ី,គណៈកម្មាធិការសភាអន្តរជាតិដើម្បីបោះឆ្នោតបែបប្រជាធិបតេយ្យ,មានចំនួនប្រមាណ
ជា៨០ប្រទេស,បានបង្កិតឡើងនៅក្រុងម៉ានីល,ប្រទេសហ្វីលីពិន,ដើម្បីចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការជួយជុំរុញអោយការ
បោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា,ប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី,និងយុត្តិធម៍,នាឆ្នាំ២០១៣ខាងមុខនេះ.គណៈកម្មាធិការនេះ,បានត្រូវ
សម្ភោធជាផ្លូវការហើយនៅថ្ងៃទី១០កញ្ញាមុននេះនៅក្រុងម៉ានិល។
យើងយល់ឃើញថា,អ្វីដែលបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងពង្រឹង,និងពង្រិកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅស្រុកខ្មែរជាការ
ប្រសើណាស់,ហើយខ្មែរយើងត្រូវតែជួយលើកទឹកចិត្តក្នុងដើមគំនិតនេះ
ថែមទៀតផង។
មួយវិញទៀតការបង្កើតនេះ,បើយើងលើកយកទ្រឹស្តីយុទ្ធសាស្រ្តផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម Marketingមកនិយាយ,ការបង្កើត
នេះជាការបង្កើត”ចំណង់នៃសេចក្តីសង្ឃឹម”ដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ,លើការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិ,សំរាប់ផ្លាស់ផ្តូរអ្នកដឹកនាំ,
នាឆ្នាំ២០១៣នេះឯង។
ទីនេះយើងចង់លើកចំណុចសំខាន់ៗខ្លះនៃឥទ្ធិពលគ្រប់អង្គការអន្តរជាតិមកលើច្បាប់រដ្ឋ,មកពិចារណាដើម្បីតាម
យល់ពីសកម្មភាពរបស់គណៈកម្មាធិការសភាអន្តរជាតិដើម្បីអោយការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាមានលក្ខណៈប្រជាធិប
តេយ្យ.ជាបឋមយើងលើកសញ្ញាណស្រ័យលើពាក្យពីរដែលយើងធ្លាប់បានឮគេនិយាយលើឆាកអន្តរជាតិ,គឺៈ១.សិទ្ធិចូល
ជ្រៀតជ្រែងអន្តរជាតិក្នុងបញ្ហាជាតិណាមួយ,២.ករណីយកិច្ចចូលជ្រៀតជ្រែងអន្តរជាតិក្នុងបញ្ហាជាតិណាមួយ។
១.សិទ្ធិចូលជ្រៀតជ្រែង
សិទ្ធិចូលជ្រៀតជ្រែក,ជាគំនិតសីលធម៏ៈឧទាហរណ៏,ការការពារសិទ្ធិមនុស្ស,ជាគំនិតសីលធម៏,ដែលមានការការគាំទ្រពី
សំណាក់ប្រទេសជាច្រើនក្នុងពិភពលោក,រហូតដល់អង្គការសហប្រជាជាតិ,គេយកមកប្រកាសជាធម្មនុញ្ញសហប្រជា
ជាតិ,សំរាប់ប្រទេសដែលជាសមាជិក,យកជាគំរូសីលធម៍ក្នុងច្បាប់នៃប្រទេសនិមួយៗ.គំនិតសីលធម៍នេះក្លាយជាសិទ្ធិ
ចូលជ្រៀតជ្រែកផ្នកសីលធម៍,តែស្ថិតនៅក្នុងសភាពជាអនុសាសន៏,គ្មានការបង្ខំអ្វីមួយដល់រដ្ឋអំណាចប្រទេសជា
សមាជិកនោះទេ។
ប្រទេសណាមួយដែលមិនគោរពសីលធម៍កម្រិតអន្តរជាតិ,ត្រូវសហគមន៏អន្តរជាតិមើលងាយ,ហើយគេមិនចង់រាប់រក,
នាំអោយខ្លួនរស់ជាប្រទេសឯកា,ឬក្នុងចំណោមប្រទេសដែលគេចាត់ទុកជាក្រុមប្រទេសចង្រៃ,ដែលដឹកនាំដោយ
មនុស្សផ្តាច់ការ,មនុស្សឡប់សតិ,ឬមនុស្សឡាចៅ,រកប្រយោជន៏អោយក្រុមបក្សខ្លួន,ដើម្បីទ្រទ្រង់អំណាចរបស់ខ្លួន,ឬ
ក្រុមគ្រួរសារអស់មួយជីវិត។
ដូចយើងដឹងស្រាប់ហើយ,ក្នុងពេលថ្មីៗនេះ,ទីប្រឹក្សាបេក្ខជនប្រធានាធិបតីនៃគណបក្សសាធារណរដ្ឋអាមេរីកាំង,បាន
ប្រៀបធៀបលោកហ៊ុនសែនស្មើនឹងអ្នកដឹងនាំផ្តាច់ការនៃប្រទេសអាហ្វិចនានា,គឹគេចង់បញ្ចាក់អោយមតិពិភព
លោកដឹងថា,ការដឹកនាំនៅស្រុកខ្មែរបច្ចុប្បន្ននេះ,ដែលមានលោកហ៊ុនសែនជាប្រមុខ,គ្មានលក្ខណៈជាសីលធម៍នោះ
ឡើយ.សេចក្តីថ្លែងការណ៏នេះជាសិទ្ធិចូលជ្រៀតជ្រែងអន្តរជាតិក្នុងនយោបាយប្រទេសខ្មែរ,ដែលគេមើលឃើញថា
កំពុងរសាត់ចេញពីផ្លូវសីលធម៍,ដូចយ៉ាងការរឹបអូសដីរស់នៅឬសំរាប់ចិញ្ជឹមជីវិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ,ការបង្រាបសិទ្ធិ
សេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ,និងការពុករលួយ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត,ការបង្កើតគណៈកម្មាធិការសភាអន្តរជាតិ,ដើម្បីបោះឆ្នោតបែបប្រជាធិបតេយ្យ,នាឆ្នាំ២០១៣ខាង
មុខនេះ,ដែលមានលោកសមរង្ស៊ីជាប្រធាននោះ,គឺបង្កើតឡើងដោយប្រើសិទ្ធិចូលជ្រៀតជ្រែងអន្តរជាតិក្នុង
នយោបាយផ្ទៃក្នុងខ្មែរ,ពិតជាដើមគំនិតមួយដ៏ប្រសើរ,បើប្រសិនណាលោកសមរង្ស៊ីនិងបក្សពួកលោកមិនយកអង្គ
ការអន្តរជាតិនេះជាមធ្យោបាយសំរាប់រកប្រយោជន៏ឯកជន,គឺយកទៅចរចាជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចដើម្បីរកតួ
នាទី,ឬបែងចែកអំណាចក្នុងរបបផ្តាច់ការបច្ចុប្បន្ន។
ចំពោះយើងវិញ,យើងយល់ឃើញថា,អង្គការដែលបង្កើតឡើងនេះ,ត្រូវយកមកប្រើសំរាប់រកគោលដៅតែមួយគត់,គឺ
ការផ្លាស់ផ្តូរក្រុមអ្នកដឹកនាំខ្មែរបច្ចុប្បន្ន.ក្នុងគោលដៅនេះ,គ្រប់ក្រុមអ្នកប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋភិបាលខ្មែរបច្ចុប្បន្ន,ត្រូវ
ចាំបាច់មានជំនឿមួយអោយច្បាស់ថា,បរាជ័យនៃរបបផ្តាច់ការនៅស្រុកខ្មែរជាការពិតប្រាកដមួយច្បាស់ណាស់,មិន
មែនគ្រាន់តែជាលទ្ធភាពនោះឡើយ,ហេតុដូច្នេះ,ខ្មែរអ្នកប្រជាធិបតេយ្យមិនត្រូវមានការរវើរវាយស្វែងរកការចរចារក
ផ្លូវដើរជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចបច្ចុប្បន្ននោះឡើយ,ដែលអាចបង្កើតអោយមានព្យាកុលភាពក្នុងគំនិតខ្មែរអ្នក
ស្រឡាញ់លិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរី។
អំពើអាក្រក់ដែលរបបភ្នំពេញ,កញ្ជៈយួន,បានប្រតិបត្តមកលើជាតិ,និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ,វាមកដល់កំរិតមួយឥត
អាចប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរធ្វើករុណចិត្តបាននោះឡើយ,ព្រោះអំពើទាំងនោះជាអំពើឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិផង,និង
ជាអំពើក្បត់ជាតិផង,ដូចជាការដកហូតមធ្យោបាយសំរាប់រស់នៅ,សំរាប់ចិញ្ចឹមជីវិត,ដូចជាទីលំនៅ,ទីដីសំរាប់ធ្វើស្រែ
របស់ប្រជាជននិងប្រគល់ទឹកដីប្រទេសអោយបរទេសដើម្បីអំណាចសំរាប់សម្លាប់ប្រជាជនខ្លួនឯង.មកដល់ដំណាក់
ការនេះ,ការបន្តជីវិតអំណាចបំរើប្រយោជន៏បរទេស,ជាគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិតជាតិ,និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្នុង
បច្ចុប្បន្នកាលនេះឯង។
ហេតុនេះឯង,ការចូលរួមបោះឆ្នោតជាតិនាឆ្នាំ២០១៣,ជាចម្លើយមិនត្រូវនឹងគ្រោះថ្នាក់ដែលជាតិកំពុងជួបប្រទេះ
នោះឡើយ.ដូច្នេះ,អ្វីដែលយើងមើលឃើញភាពឥតសមហេតុផលនៃការបង្កើតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ,កើតចេញពីការ
ធ្វើសមយោគរវាងគណបក្សសមរង្ស៊ីនឹងសិទ្ធិមនុស្ស,គឺមធ្យោបាយដើម្បីសង្គ្រោះជាតិ,ដោយយកការបោះឆ្នោតដែល
ដឹងច្បាស់ថាខ្លួនច្បាស់ជាចាញ់,ព្រោះលក្ខណការបោះឆ្នោតនៅស្រុកខ្មែរគ្មានធាតុជាប្រជាធិបតេយ្យ,ដោយសារស្រុក
ខ្មែរយើងបាត់ឯករាជជាតិទៅហើយ.បោះឆ្នោតក្នុងស្ថានភាពបែបនេះ,គឺដូចជាពាក្យកំប្លែងគ្រោតគ្រាតខ្មែរថា,គណ
បក្សសង្រ្គោះជាតិច្បាស់ជានាំគ្នាបង្កើតដើម្បីនាំគ្នា”កាន់ក្តយួនអោយវានោម”តែប៉ុណ្ណោះ។
ទស្សនៈនយោបាយលោកសមរង្ស៊ី,ពេលណាគាត់បញ្ចេញម្តងៗ,ធ្វើអោយយើងចង់សើចផង,ហើយព្រើសក្បាលផង,ដូច
គាត់ធ្វើការប្រៀបធៀបការបោះឆ្នោតទៅនឹងការប្រឡង,គាត់និយាយថា,ប្រឡងមិនជាប់,គឺប្រឹងលើកក្រោយៗ
ទាល់តែជាប់,តែលោកសមរង្ស៊ីភ្លេចគិតថាមេប្រយោគនៅស្រុកខ្មែរសុទ្ធតែយួន,ទោះបីលោកខំដល់ណាគឺច្បាស់ជាមិន
ជាប់ជាដាច់ខាត។
ចំណែកទស្សនៈនយោបាយលោកកឹមសុខាវិញ,យើងមើលឃើញមានភាពចំឡែកដូចកូនក្មេងនិយាយលេងសើច,គាត់
និយាយថា,បើយើងមិនចូលបោះឆ្នោត,គណបក្សកាន់អំណាច,គេច្បាស់ជាបង្កើតគណបក្សប្រឆាំងថ្មីទៀតដើម្បីចូល
រួមការបោះឆ្នោតជំនួសយើង។
ក្នុងទស្សនៈនទាំងពីរនេះ,គឺជាការសំដែងភាពល្ងេល្ងើ,ឬភាពខ្លៅ,របស់មេដឹកនាំមហាចលនាសង្គ្រោះជាតិខ្មែរយើង
ហើយ.តើយើងអាចមានសេចក្តីសង្ឃឹមលើឥស្សរជននយោបាយនៃគណបក្សប្រឆាំងលំអរបបទាំងនោះបានដែរ
ឬទេ?
យើងដឹងថា,ហ៊ុនសែនធ្វើអាយ៉ងយួនដើម្បីអំណាចសម្លាប់ខ្មែរ,ឯចំណែកគណបក្សប្រឆាំងលំអរបប,សូមធ្វើអាយ៉ង
ហ៊ុនសែន,តាមការចូលរួមបោះឆ្នោត,ដើម្បីតែកៅអីសំរាប់អង្គុយស្តាប់ហ៊ុនសែនជេរពួកគាត់លេងតែប៉ុណ្ណោះ.តែការ
ដៀលទាំងអម្បាមាន,ពួកគាត់អាចអត់ធនបាន,ព្រោះពួកគាត់ធ្វើការទូទាត់នឹងតួនាទីដែលគាត់មានក្នុងសភា
មនុស្សគ,នាំគ្នាអង្គុយស្តាប់សម្តេច៥ម៉ោង២០នាទីតទៅទៀត,តែលើកក្រោយមិនមែនរឿងអោយកោះត្រល់ទៅយួន
ទេ,ប្រគល់ភ្នំពេញតែម្តង។
២.ករណីកិច្ចចូលជ្រៀតជ្រែង
ចំណែកឯ,ករណីយកិច្ចចូលជ្រៀតជ្រែង,ជាគិតយុត្តៈឧទាហរណ៏,ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនៃអ.ស.ប,អាចសម្រេចចិត្តបង្ខំ
រដ្ឋអំណាចប្រទេសមួយ,តាមមធ្យោបាយយោធាក្តី,សេដ្ឋកិច្ចក្តី,អោយរដ្ឋអំណាចនោះបោះបង់អំពើណាមួយដែលគេ
យល់ឃើញថាផ្ទុយនឹងសីលធម៍,អាចបង្កើតអសន្តិសុខក្នុងដំបន់,ឬអាចនាំផលអាក្រក់ដល់ពិភពលោក.តែការ
សម្រេចនោះត្រូវធ្វើតាមនិតិវិធី,គឺការបោះឆ្នោតជាវិជ្ជមាននូវសំណើពីប្រទេស,ក្រុមប្រទេសណាមួយ,ដែលសូម
អោយមានអន្តរាគមន៏ក្នុងប្រទេសមួយដែលគេចោទប្រកាន់ថារដ្ឋអំណាចប្រព្រឹត្តអំពើអសិសធម៏.ឧទាហរណ៏ដូច
ជាអន្តរាគមន៏កងទ័ពអន្តរជាតិនៅប្រទេសយូង៊ូសស្លាវី,អៀរាក់,វាយកំទិចកងទ័ព,ឬវាយរំលំរបបអសីលធម៍។
ប្រទេសខ្មែរយើងឥតអាចមានសង្ឃឹមនឹងមានអន្តរាគមន៏កងទ័ពអន្តរជាតិដើម្បីសង្គ្រោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជាថ្មីម្តង
ទៀតដូចសម័យអ៊ុនតាក់នោះឡើយ,ព្រោះក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនៃអ.ស.ប,ដែលមានចិនកុម្មុយនិស្ត,និងរុស្ស៊ី,ដឹកនាំ
ដោយក្រុមអតីតក្របខណ្ឌកុម្មុយនិស្ត,ជាសមាជិក,ច្បាស់ជាធ្វើការប្រឆាំងនឹងអន្តរាគមន៏កងទ័ពអន្តរជាតិនៅស្រុក
ខ្មែរ,ឬធ្វើសប្ចាប័នគ្រប់បែបយ៉ាងដល់រាជរដ្ឋាភិបាលអាយ៉ងយួនបច្ចុប្បន្ន,ព្រោះប្រទេសទាំងពីរនេះតែងតែជួយ
ការពារអ្នកដឹកនាំផ្តាច់ការជានិច្ច,ដូចជាសង្គ្រាមនៅប្រទេសសេរីជាឧទាហរណ៏។
ក្នុងសភាពនេះ,ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានសង្ឃឹមតែលើកម្លាំងខ្លួនឯងដើម្បីរំដោះខ្លួនឯង,ដោយឈរលើគោលការណ៏ពីរៈ
១.ច្បាប់ធម្មជាតិ
អំណាចប្រជាពលរដ្ឋ,ដែលជាអំណាចធំបំផុត,អំណាចនេះមានជាស្រេចក្នុងច្បាប់ធម្មជាតិ,ព្រោះមនុស្សនិមួយៗ,
ឬក្រុមមនុស្សមួយក្រុមៗ,ឬប្រជាពលរដ្ឋនិមួយៗ,មានសិទ្ធិការពារខ្លួនឯងចំពោះការកំរាមកំហែងដែលលុះក្នុងសេចក្តី
ស្លាប់,នៅពេលណាដែលខ្លួនឥតមានជំនួយពីអាជ្ញាធរជាផ្លូវការ.សិទ្ធិនេះ,យើងតែងហៅថា”សិទ្ធិស្វ័យត្រាណ”,ព្រោះ
មនុស្សដែលមានកម្លាំងពុំអាចអង្គុយអោយគេវាយនៅមុខប៉ូលីសដែលគាត់ឈរមើលឥតមានប្រតិកម្មនោះឡើយ
ជនរងគ្រោះ,មានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់នឹងវាយតបវិញដើម្បីការពារខ្លួន.ដូចនេះ,ប្រជាពលរដ្ឋ,លោកក៏មានសិទ្ធិវាយតបទល់
គ្រប់ការរំលោភ,ឬអំពើអយុត្តិធម៍,តាមធ្យោបាយដែលលោកមាន,នៅពេលណាអាជ្ញាធររដ្ឋឈប់រវីរវល់ការពារលោក។
២.ច្បាប់អន្តរជាតិ
ក្នុងសិទ្ធិស្វ័យត្រាណ,ដែលជាសិទ្ធិរបស់មនុស្សមាននៅក្នុងច្បាប់ធម្មជាតិ,ចលនាអំណាចប្រជាពលរដ្ឋ,ដែលមានលោក
សួនសេរីរដ្ឋាជាប្រធាន,លោកប្រមូលខ្មែររងគ្រោះជាច្រើន,ប្តឹងរាជរដ្ឋាភិបាលខ្មែរបច្ចុប្បន្នទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរ
ជាតិពីបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ។
និតីវិធី,ដោយយកច្បាប់អន្តរជាតិជាគោលនេះ,ជាអំពើអហិស្សា,ដែលលោកសួនសេរីរដ្ឋាជ្រើសរើសយក,ដើម្បីជៀស
វៀងការបង្ហូរឈាមខ្មែរ,ដែលលោកហ៊ុនសែនតែងតែនិយាយក្តែងៗថាលោកមានទ័ពគ្រប់គ្រាន់សំរាប់វាយបង្ក្រាបខ្មែរ
រងគ្រោះងើបឈរប្រឆាំងនឹងលោក.ដោយរាស្ត្រប្រជាគ្មានអាវុធឯណាទៅតទល់នឹងទ័ពចោរលោកហ៊ុនសែន,លោក
មានតែយកសិទ្ធិស្វ័យត្រាណ,និងច្បាប់ធម្មជាតិ,មកប្រើដើម្បីវាយរំលំរបបផ្តាច់ការអាយ៉ងយួនតែប៉ុណ្ណោះ។
ក្នុងសកម្មភាពដែលលោកសួនសេរីរដ្ឋាកំពុងធ្វើនេះហើយ,ដែលយើងគាំទ្រគ្មានលក្ខខ័ណ្ឌ,ព្រោះយើងយល់ឃើញថាជា
យុទ្ធសាស្ត្រប្រកបដោយគតិបណ្ឌិត,តែគួរខ្មែរយល់អោយច្បាស់ថាយុទ្ធសាស្ត្រនេះនឹងអាចមានប្រសិទ្ថិភាពបាន,លោះត្រាតែ
ខ្មែរយើងមានសេចក្តីខ្លាហានក្រោកឈរព្រមគ្នាធ្វើជាម្ចាស់សកម្មភាពដែលចលនាអំណាចពលរដ្ឋកំពុងធ្វើនេះ,ព្រោះជា
សកម្មភាពបង្ហាញធាតុនយោបាយពិតប្រាំ៖
១.ដូររបបអាយ៉ងយួននៅកម្ពុជា,
២.ឈរលើអធិបតេយ្យភាពនៃប្រជាពលរដ្ឋ,ដែលជាម្ចាស់អំណាច,
៣.យកច្បាប់អន្តរជាតិជាមធ្យោបាយ,
៤.យកអំពើអហឹង្សាជាអាវុធ,
៥.ដើម្បីប្រយោជន៏ប្រជាពលរដ្ឋ,និងជាតិខ្មែរ។
សរសេរដោយ សង្ហា ឧប
/image%2F0992270%2F20200406%2Fob_f7e776_photoetudiant-4.jpg)