Le blog de Sangha OP

សួរថា តើហេតុអ្វីបានជាគ្មានប្រជាកុប្បកម្ម ប្រឆាំងនឹងរបបក្រុងភ្នំពេញ តាមការអំពាវនាវរបស់ សម រង្ស៊ី ? អវត្តមាននេះ នាំអោយពួកជនផ្តាច់ការ និងពួកអ្នកគាំទ្ររបស់គេ យល់ឃើញថា វិធានការគាបសង្កត់ ទុកជាមុនរបស់ ហ៊ុន សែន ទៅលើមន្ត្រី, សកម្មជន និងពួកអ្នកគាំទ្ររបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលគេទុកជាពួកឧទា្ទមរៀបចំធ្វើរដ្ឋប្រហារ ជាវិធានការត្រឹមត្រូវប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាព។ តែយើងក៏សួរដែរថា ការណ៏នេះ វាជាបរាជ័យរបស់ សម រង្ស៊ី ? ត្រូវដឹងថា សម រង្ស៊ី ជា អត្ថគាហ ទទួលផលពីបរិបទនយោបាយអន្តរជាតិ ដែលជា ស្ថានភាពស្របនឹងសកម្មភាពសកម្ម ចេញមុខរបស់គាត់។ សកម្មភាពនោះ គេចង់ឬមិនចង់ វាប្រហែលជាមានប្រភាព តិចឬច្រើនយ៉ាងណាក្តី ទៅលើវិស័យមតិអន្តរជាតិ ទើបត្រូវបាន សារព័ត៌មាន និងទូរទស្សន៏បរទេសសំខាន់ៗ គេយកមកចុះផ្សាយនៅលើពិភពលោក។

ជនខ្មែរមួយក្រុម នាំគ្នាផ្សាយគំនិតថា វាមានការប្រេះឆានៅក្នុងគណបក្សប្រជាជន ដែលមាន ស ខេង ជាមេខ្លោងប្រឆាំងនឹង ហ៊ុន សែន។ គំនិតនេះ វាជាឧបាយកល នៃគំនិត ដើម្បីបញ្ឆោតគូប្រជែង ហ៊ុន សែន ឱ្យមានក្តីសង្ឃឹមថា សម រង្ស៊ី នឹងចាប់យករបារនេះ សំរាប់លោតចូលស្រុកខ្មែរ ដោយងាយស្រួល។ សម រង្ស៊ី ខ្លួនឯង ក៏គាត់ធ្លាក់ចូលក្នុងអន្ទាក់នេះ ហើយគាត់បង្ហាញក្តីសង្ឃឹមរបស់គាត់ ចំពោះសាធារណៈជនថា គាត់គឺជាមនុស្សម្នាក់ ដែលកោតសរសើរសព ជា ស៊ីម ដែលជាអតីតប្រធានគណបក្សប្រជាជន និង ជាបីតា នៃគំនិតនយោបាយរបស់ ស ខេង, ដ្បិតនរៈជននេះ តែងតែមានគំនិតផ្សះផ្សាជាតិ ដើម្បីសន្តិភាព នៃប្រជាជាតិខ្មែរ។ តែ សម រង្ស៊ី មិនបានយកសកម្មភាពនយោបាយ ជា ស៊ីម តាំងពី ឆ្នាំ ១៩៧០ រហូតដល់ស្លាប់ មកពិនិត្យ ដែលសុទ្ធជាសកម្មភាពកុម្មុយនិស្ត ប្រឆាំងនឹងពុទ្ធសាសនា និង ប្រជាជាតិខ្មែរ រហូតស្ម័គ្រចូលបំរើពួកយួនកុម្មុយនិស្ត ដើម្បីកសាងឥណ្ឌូចិនយៀកណាម។ ជា ស៊ីម ក្នុងឋានៈជា ប្រធានគណបក្សប្រជាជន គាត់បា

Dans l'histoire du Vietnam ancien, connu sous le nom de Dai-Viêt, fut une période préoccupante pour la politique extérieure de la Chine d’antan, parce que les Vietnamiens de l’époque revendiquèrent pour leur pays un statut de souveraineté égal à l’Empire du Milieu. Nous le savions qu'au XIe siècle, la dynastie des Lý du Vietnam fit savoir explicitement de son statut impérial à celle des Song de la Chine. Pour la première fois, l’Empereur chinois, en 1164, dans le cadre de la politique d’apaisement des relations tendues avec le Vietnam, eut accordé la promotion du monarque de ce pays au rang de « Quoc vúòg » (Vassal externe). Cette reconnaissance donna donc un statut du Vietnam d’un Royaume distinct du système administratif impérial de la Chine. L’acceptation de cette vassalité toute formel

តើ ជនខ្មែរ ជាអ្នកប្រកាន់ពូជសាសន៏ ឬទេ ? នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ នៃប្រជាជាតិខ្មែរ វាគ្មានឃើញស្នាម នៃជម្លោះ រវាងជាតិសាសន៏នោះឡើយ ; ម្យ៉ាងមួយទៀត សង្គមខ្មែរ មានជាតិសាសន៏សភាគ នៅក្នុងអំបូរ ខ្មែរ-មន។ រដ្ឋខ្មែរ-កកើតឡើង ជារដ្ឋមានការរៀបចំ តាមគំរូ ហិណ្ឌូ មានអាគតដ្ឋានពីឥណ្ឌា ប៉ុន្តែឥទ្ធិពល នៃព្រហ្មញ្ញសាសនា ពាក់ព័ន្ធនឹងវណ្ណៈសង្គម វាមានអានុភាពកំរិតទាប នៅក្នុងមជ្ឈដ្ឋាន នៃប្រជារាស្ត្រខ្មែរ ព្រោះជីវភាពរស់នៅរាល់ថ្ងៃ នៃរាស្ត្រខ្មែរ វាមានលក្ខណៈ ជាគ្រួសារ នៅក្នុងគំនិត ជាញាតិសន្តាន។ ភូមិខ្មែរ ជាភូមិគ្រួសារ តាមគំនិត ដូច្នេះ សាមគ្គីភាព និង សមភាព វាជាមូលដ្ឋាន នៃការប្រាស័យទាក់ទង រវាងជនខ្មែរទាំងឡាយ ដែលជារបងការពារជាធម្មជាតិ នៃការហូរចូលមកក្នុងសង្គមខ្មែរ នូវទ្រឹស្តី នៃការបែងចែកសង្គមមនុស្ស ជាវណ្ណៈ។ គោលគំនិតនេះ វាផ្ទុយស្រឡះពី ការយល់ឃើញមួយចំនួន នៃគោលគំនិត នៃការប្រកាន់ពូជសាសន៏ តួយ៉ាងដូចគំនិត របស់លោក Vacher : ទុកទីកន្លែងរស់នៅ នៃមនុស្ស សំរាប់តែ អ្នកខ្លាំង ជា អ្នកថ្លៃថ្លា ដែលជាគំនិត មានអាគតដ្ឋានពី ដាវិននិយមនៃសង្គម ដែលមានមូលហេតុ ចេញពី ច្បាប់ នៃការរើសសម្រាំង ជាធម្មជាតិ ដែលសត្វលោក ត្រូវតែទទួលរង។ ផ្ទុយទៅវិញ នៅក្នុងចិត្តគំនិតខ្មែរ តែងតែទុកអ្នកថ្លៃថ្លា ជាអ្នកបានប្រកាក់ប្រកបដោយផលល្អប្រសើរ ពីការធ្វើប្រធានានុយោគ នូវអំពើល្អត្រួតគ្នា ក្នុងសុច្ជន្ទៈ របស់គេ នៅក្នុងអតីតនានាជាតិជាច្រើនកំណើត។ ដូច្នេះ ចិត្តគំនិតខ្មែរ ទុក វិសិដ្ឋភាព នៃពុទ្ធធម៏ លើច្បាប់ធម្មជាតិ : មនុស្សថ្លៃថ្លា ជាមនុស្សមានធម៏។ មានធម៏ គឺកើតឡើងពីការស្វែងរកធម៏ ដោយធ្វើការព្យាយាមសិក្សាធម៏។ ជនខ្មែរទាំងឡាយ ជាពុទ្ធបរិស័ទ ដែលច្រានចោល នូវគំនិត នៃការបែងចែកនរជាតិ ជាពូជសាសន៏ខុសគ្នា ព្រោះនៅក្នុង ពុទ្ធប្រញប្តិ តែងតែទុកមនុស្សនៅក្នុងលោក នៅក្រោមធម៏ស្មើគ្នា លើកលែងតែបុគ្គលណា ដែល ប្រព្រឹត្តអំពើអកុសល ជាអមនុស្ស ឬ តិរច្ជាន។ ដូច្នេះ មនុស្ស ជាភាវៈមនុស្សតែមួយ, ការបែងចែកមនុស្ស ជា សុជន ឬ អសុជន គឺស្ថិតនៅលើអំពើ ដែលបុគ្គលបានប្រព្រឹត្ត។ ទស្សនៈនេះ វាប្រហែលនឹងគំនិតលោក Jean-Jacques Rousseau : មនុស្សកើតឡើង ជាជនល្អប្រសើរពីកំណើត តែសង្គម ជាអ្នកនាំខូច។

នៅស្រុកខ្មែរ ការវិវត្តន៏ នៃហិណ្ឌូ រៀបរាប់ខាងលើនេះ វាបង្ហាញ នូវលក្ខណៈថាវរភាព នៃមូលដ្ឋានហិណ្ឌូ តែរាជានិយមខ្មែរ គេយកមកកែសម្រួលខ្លះ ក្នុងការប្រតិបត្តិ ឱ្យ ស្របទៅនឹងបរិបទខ្មែរ, តួយ៉ាង ទុកវណ្ណៈក្សត្រិយៈ ជាអំណាចមជ្ឈឹម និង ដាច់មុខ។ អត្ថិភាព នៃវណ្ណៈហិណ្ឌូផ្សេងៗទៀត ជាអត្ថិភាពបន្ទាប់បន្សំ លើកលែងតែ ពួកព្រាហ្មណ៏បុរោហិត ដែលមានឥទ្ធិពល នៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំង។ សង្គមខ្មែរ ជាសង្គម មានជាតិសាសន៏សភាគ ដូច្នេះ ការបំបែកប្រជារាស្ត្រ ជាវណ្ណៈ ជាផលវិបាក សំរាប់ការគ្រប់គ្រង ព្រោះ វានាំបង្កើត ភាពតានតឹងនៅក្នុងសង្គម។ ដូច្នេះ តាំងពីដើមដំបូងមក តួយ៉ាង ព្រះបាទ ហ៊ុន ទៀន ក្តី ព្រះបាទជ័យវរ្មនទី២ ក្តី និង ព្រះបាទជ័យវរ្មនទី៧ ក្តី ព្រះអង្គទាំងឡាយ តែងតែយក គោលការណ៏មូលដ្ឋានហិណ្ឌូ មកអនុវត្ត គឺ នានាភាព និង ការសម្របសម្រួល គំនិតនយោបាយហិណ្ឌូ ជាមួយនឹងវប្បធម៏អាយ ដែលជាគន្លឹះ ជោគជ័យ នៃការកើត អារ្យធម៏អង្គរ ដែលជាអារ្យធម៏ល្បីល្បាញមួយនៅក្នុងពិភពលោក។ ភាពបំព្រួញ គោលការណ៏ទាំងពីរនេះឯង (schématisme binaire) នេះ អាចទុកជាស្នាដៃល្អ របស់ស្តេចខ្មែរភាគច្រើន នៅសម័យមហានគរ ដែលតែងតែស្វែងរក នូវការចូលរួម នៃប្រជារាស្ត្រ ក្នុងនយោបាយជាតិ ដែលនាំឱ្យប្រជាជាតិខ្មែរ ស្គាល់ នូវភាពរុងរឿងពិសេស ហើយទុកស្នាម ឆព្វណ្ណរង្សី នេះ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្នកាល។ តែសព្វថ្ងៃ កិត្តិគុណ នេះ វាគ្រាន់តែជា អតីតកាល នៃការស្រមើស្រមៃ តែប៉ុណ្ណោះ សំរាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។ សួរថា តើអ្នកណា ដែលមានកំហុស ?