Le blog de Sangha OP

ចុចខាងលឿអត្ថបទស្រង់ដើម្បីអានអត្ថបទទសងមូលជាខ្នាតPDF

ប្រវត្តិសាស្រ្ត ស្តេចកន ជា ព្រឹត្តិការណ៍ ដ៏សំខាន់មួយ កើត មាន ឡើង ក្នុង ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ នៅ ក្នុង សតវត្ស ទី១៦។ របបរាជានិយម តែង ទុក ស្តេច កន ជា ជន ក្បត់រាជបល្ល័ង្ក ព្រោះ ជា រាស្ត្រ ហ៊ាន ប្រឆាំងនឹង ព្រះមហាក្សត្រ ដណ្តើមរាជ្យ។ តែ ក្នុង អារម្មណ៍ខ្មែរមួយភាគ តែង ទុក ស្តេចកន ជា និមិត្តរូប នៃ ការតស៊ូរ វណ្ណៈ ឬ ជា ប្រជាបះបោរ ប្រឆាំងនឹង របប រាជានិយមផ្តាច់ការ។

នៅក្នុង អត្ថបទ នេះ​ ខ្ញុំ គ្មាន បំណង យក ព្រឹត្តិការណ៍ ស្តេចកន មក សរសេរ ជា ការសិក្សាប្រវតិសាស្ត្រ នោះឡើយតែគ្រាន់តែចង់ធ្វើ វិភាគ ចង់ យល់ដឹង អំពី ការពិត ដែល មាន កើតឡើង នៅក្នុង ព្រឹត្តិការណ៏នោះ។ ហេតុនេះឯងខ្ញុំ សូម អ្នកអាន មេត្តា អភ័យទោស ពី  ការសាកល្បង ពិចារណានេះ ហើយបើមានការឆ្គំឆ្គងត្រង់កន្លែងណាមួយ សូមអោយលោកអ្នកអាន ជួយបំភ្លឺ ឬ ធ្វើការរិះគន់ផងចុះ។

ប្រលោមលោក ប្រវត្តិសាស្ត្រ មាន ច្រើន ខ្លះដែរ នៅ ស្រុកខ្មែរ។ ប្រលោមលោក ដែល ល្បី មួយ នៅ ក្នុង សម័យ កុមាភាពខ្ញុំ គឺរឿង ព្រះចន្ទរាជា និព័ន្ធ ដោយកវី បីវ ឆៃលាង។លោក បាន យក ព្រឹត្តិការណ៍ ប្រវត្តិសាស្ត្រ មកតាក់តែង សេសេរ ជាប្រលោមលោក ទាក់ទាញ អារម្មណ៍អ្នកអានឲ រស់ នៅក្នុង សាច់រឿង ដូចខ្លួន ជានាដករសកម្មមួយ នោះដែរ។ រឿង ព្រះចន្ទរាជា របស់ កវី បីវ ឆីលាង បង្ហាញ នូវ រូបភាព ស្តេចកន ជា ជនក្បត់ រាជបល្ល័ង្កល រីឯ ព្រះចន្ទរាជា វិញ ជាវិរបុរសជាតិ ដែលជាទស្សនកថា ជា ផ្លូវការនៃ របប រាជានិយម ដែល ជា របប ដែលអ្នកនិព័ន្ធ រស់នៅក្នុងពេលដែល គាត់ សរសេរប្រលោមលោកនេះ។

ចំពោះ ខ្ញុំ វីញ ខ្ញុំមិនកាន់ជើង ខាងណាឡើយ តែ គ្រាន់តែបង្ហាញ តាម ការយល់ឃើញ របស់ខ្ញុំផ្ទាល់ ថា អំពើណាដែល ជា អំពើ អវិជ្ជមាន និង វិជ្ជមាន សំរាប់ជាតិខ្មែរ របស់ គូរប្រឆាំងគ្នា គឺ ព្រះចន្ទរាជា និង ស្តេចកន តែប៉ុណ្ណោះព្រោះ ជម្លោះនេះ មាន លក្ខណៈ ជា ជម្លោះ រវាងបុគ្គល នឹង បុគ្គលផង រវាង វណ្ណៈ នឹង វណ្ណៈផង ហើយ ក៏ទុកជា ជម្លោះនយោបាយផង។ ហេតុនេះឯង អ្វី ដែល ខ្ញុំ លើកមក បង្ហាញ វា អាច ជា ចំណុចរសើប ដល់ អ្នកអាន ដែល មាន គោលនិយម លំអៀង ទៅ រក ខាងណាមួយ ដូច្នេះ សូម អ្នកអាន ទាំងនោះ ទុកការវិភាគ របស់ខ្ញុំ ជា គំនិត អព្យាក្រឹត ឈរលើ មូលដ្ឋាន អក្សសាស្ត្រ គឺ សេរីភាព នៃ ការនិព័ន្ធ សំរាប់ តែ បំរើ វិចិត្រសិល្បះតែប៉ុណ្ណោះ។

ការវិភាគ នៅ ទីនេះ គឺ ខ្ញុំ យក ឯកសារ ​លោក អេង ​សុត​ជា មូលដ្ឋាន។ ឯកសារ នោះ មាន ចំណងជើង ថា « មហាបុរសខ្មែរ-ព្រះរាជពង្សាវតាខ្មែរ »។ លោក អេង សុត ជា សមាជិក នៃ គណកម្មការ ប្រវត្តិសាស្ត្រ និង វប្បធម៏ ខ្មែរ។ លោក មាន អាជីព ជា ចៅក្រមប្រឹក្សា សាលាវិនិច្ជ័យ។ ឯកសារ នេះ លោក បាន ចុះផ្សាយ នៅ ទស្សវត្សរ៏ ៧០។ ឯកសារ នេះ ជា ព្រះរាជពង្សាវតា សុទ្ធសាធ ដែល បុព្វបុរស ខ្មែរយើង លោក បាន សរសេរ ទុក ក្នុង ក្រាំង ក៏ មាន ខ្លះ ចារ លើ ស្លឹករិត ក៏ មាន ខ្លះ ដើម្បី ទុក ជា កេរ៍្ត អោយ បច្ជាជន ដែល កើត ក្រោយ បានដឹង ជាតិកំណើត នៃ ប្រទេស របស់ខ្លួន អោយបានជាក់ច្បាស់ផង។