Le blog de Sangha OP

 ប្រតិកម្មរហ័ស

ឆ្កែឬវីរបុរស?

សន្ទិដ្ឋភាព(១)បីចំណុចរវាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនិងគណបក្សប្រជាជនដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទុកជាចោរលួច

ឆ្នោតនឹងលួចជាតិគឺវាគ្មានឆ្លើយឲចំនូវអ្វីដែលប្រជាពលរដ្ឋកំពុងស្វែងរកគឺការដូរអំណាចផ្តាច់ការបច្ចុប្បន្នដែល

ប្រជាពលរដ្ឋលោកបានសំដែងឆន្ទៈច្បាស់លាស់រួចមកហើយតាមពាក្យស្លោក”ដូរឬមិនដូរ?ដូរ”។

សមរង្ស៊ីនឹងកឹមសុខាកំពុងបោកប្រាស់រាស្ត្រធ្វើជាឆ្កែបំរើហ៊ុនសែនឲមេចោរនេះទាញចូលទ្រុងធ្វើភ្នែកឡេកឡង់ដូច

ឆ្កែឆ្កួចដែលគេនឹងយកទៅសម្លាប់ចោលនៅថ្ងៃមុខជាពុំខាន(។)ដូចខ្ញុំធ្លាប់សរសេររួចមកហើយថាមិនយូរមិនឆាប់

សមរង្ស៊ីដែលជាអ្នកប្រជាធិបតេយ្យក្លែងក្លាយ,ហើយកិមសុខាដែលមានកំណើតនយោបាយចេញពីប្រព័ន្ធកុម្មុយ

និស្តយួន,ច្បាស់ជានាំគ្នាក្បត់រាស្ត្រយកកឲហ៊ុនសែនយកអន្ទាក់រាជានិយមទាក់កបញ្ចូលដាក់ចូលក្នុងទ្រុងកុម្មុយនិស្ត

ជាពុំខាន។

យើងឃើញថាប៉ុន្មានសប្តាហនេះបុគ្គលសមរង្ស៊ីគាត់មានរស្មីដែលកើតចេញពីអំណាចប្រជាពលរដ្ឋដែលលោកប្រគល់

ជោគវាសនាឲបុគ្គលនេះធ្វើមគ្គុទ្ទេសក៏ដឹកនាំកម្លាំងប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីរំលំរបបកុម្មយនិស្តអាយ៉ងយួនដើម្បីឯករាជ្យ

ប្រជាជាតិនិងសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ,បែរជាទៅធ្វើជាឆ្កែស្តេចដែលជាឆ្កែរបស់ហ៊ុនសែនដែលជាឆ្កែរបស់យួន

កុម្មយនិស្ត,នាំគ្នាធ្វើឆ្កែបន្តៗគ្នាដែលមានម្ចាស់ចិនយួន,តើទង្វើកក្រោះដែលសមរង្ស៊ីកំពុងក្បត់រាស្ត្រនេះមិនមែនជា

អំពើក្បត់ជាតិនោះទេ(?)ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមួយនគរលើកតាំងឲសមរង្ស៊ីធ្វើជាសិង្ហ,បែរជាទៅធ្វើឆ្កែដើម្បីទទួលបាន

កំទេចអំណាចដែលហ៊ុនសែនវាបោះឲស៊ីដូចសត្វអត់ស៊ីយូរមកហើយ,មិនតែប៉ុណ្ណោះសមរង្ស៊ីនិងកិមសុខានាំគ្នាលើក

ស្តេចដាក់លើកញ្ចោង(palanquin)ទើបអាចមានសិទ្ធិចូលធ្វើសវនាការជាមួយហ៊ុនសែនតាមការកោះហៅដោយគគ្រឺត

ពីជនផ្តាចការនេះ។

សូមសមរង្ស៊ីនិងកិមសុខាចាំឲច្បាស់ថាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលលោកចង់បានគឺដូរអំណាចផ្តាច់ការសំរាប់អាណត្តិទី៥

នេះ,មិនមែនដូរគ.ជ.ប.សំរាប់ការបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៦ហើយទុកឲហ៊ុនសែនបន្តកាន់អំណាច៥ឆ្នាំបន្តទៅទៀតនោះ

ឡើយ(។)ដូចយិមសុវណ្ណ,មន្រ្តីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ,ស្រែកគឃរថាយើងឈ្នះហើយព្រោះហ៊ុនសែនសុខចិត្តឲកែទម្រង់គ.

ជ.ប.សំរាប់ការបោះឆ្នោតខាងមុខ,ការនេះមានន័យថាការរកយុត្តិធម៍រឿងហ៊ុនសែនលួចឆ្នោតថ្មីៗនេះត្រូវនាំគ្នាបំភ្លេច

ចោលនាំគ្នាធ្វើសហការដើម្បីឲស្តេចសីហមុនីបានសុខ,ឲហ៊ុនសែនបន្តកាន់អំណាចផ្ថាច់ការ,ឲយិមសុវណ្ណនិងអ្នកជាប់

ឆ្នោតជាតំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមានចំនួន៥៥នាក់ទទួលបំណាច់បុណ្យស័ក្តិរាប់ពាន់ដូឡាអាមេរិកដែល

សមរង្ស៊ីខ្លួនឯងរិៈគន់ថាសមាជិកគ.ជ.ប.មានបៀវត្សមួយខែៗរាប់ពាន់ដូឡាដើម្បីបំរើហ៊ុនសែនក្នុងអំពើលួចឆ្នោត

ប្រជាពលរដ្ឋ,ឲសមរង្ស៊ីបានទទួលងារជាសម្តេចដែលជារង្វាន់ស្តេចអរគុណគាត់ដែលជាអ្នករក្សាសេចក្តីសុខរាជបល័្លង្ក

ទី២បន្ទាប់ពីហ៊ុនសែនជាពិសេសឲចិនយួនកុម្មុយនិស្តនៅបន្តត្រួតត្រាហើយផ្លន់ទ្រព្យសម្បត្តិធម្មជាតិ។

បើសមរង្ស៊ីចោលប្រជាពលរដ្ឋទៅស្រវាចាប់ស្រមោលកំទេចអំណាចគឺគាត់ពិតជាឆ្កែបំរើហ៊ុនសែននិងស្តេចហើយ

ក្លាយជាសត្រូវប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ,តែបើគាត់បន្តការការពារយុត្តិធម៍ជូនដល់ម្ចាស់ឆ្នោតគឺពិតជាវិរបុរសដ៏គឃ្លើន

(audacieux)ដែលកម្ររកមានណាស់ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រជាតិខ្មែរ(។)តែរឿងក្បត់ជាតិជារឿងមនសិការៈរបស់សមរង្ស៊ីផ្ទាល់

រឿងដែលសំខាន់គឺតើប្រជាពលរដ្ឋសុខចិត្តបន្តចាញ់បោកឆ្កែបែបសមរង្ស៊ីដែរឬទេ(?)បើបងប្អូននូវតែសុខចិត្តចាញ់

បោកឆ្កែសមរង្ស៊ីនិងកិមសុខា,គឺបងប្អូនទេជាមនុស្សអគុណភាព(២)មិនអាចរំដោះខ្លួនចេញពីនឹមរបបផ្តាច់ការ

អាយ៉ងយួនដោយសុខចិត្តរំលាយអំណាចខ្លួនចោលនៅចំពោះមុខរបបផ្តាច់ការដែលកំពុងរកខ្សល់សំរាប់ដក

ដង្ហើមស្ទើរតែពុំបាន(។)បងប្អូនខ្មែរត្រូវចាំបាច់បន្តការតស៊ូអហឹង្សាដោយខ្ជាប់ខ្ជួនដែលបងប្អូនកំពុងធ្វើបច្ចុប្បន្ននេះ។

កម្លាំងអហឹង្សារបស់បងប្អូនសព្វថ្ងៃគឺដូចទឹកជំនន់នាំយកទៅនូវអ្វីៗដែលជាកំអែលដែលមាននៅក្នុងសង្គមខ្មែរ,មាន

របបរាជានិយមកញ្ញាស់អាយ៉ងយួន,របបផ្តាច់ការលួចជាតិនិងលួចសន្លឹកឆ្នោត,និងអាណានិគមយួននៅស្រុកខ្មែរ(។)អ្វី

ដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកំពុងទាមទារជាបំណងគត់មត់(vertueux)មួយសំរាប់អានាគតរុងរឿងនៃប្រជាជាតិខ្មែរ,ដូច្នេះ

ការបន្តការតស៊ូរនេះជាកាតព្ធកិច្ចសំរាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។

ដើរតាមគណបក្សសង្គ្រោះជាតិគឺដូចជាហ្វូងគោដើរចូលទំសត្ថឃាត(abattoir)ដូច្នេះឯង(។)បងប្អូនខ្មែរជាម្ចាស់

អំណាចជាម្ចាស់ឆ្នោត,ដូច្នេះសមរង្ស៊ីនិងកិមសុខា,ដែលមានខរាពាធ(៣)សតិ,គ្មានអំណាចអ្វីធ្វើការសម្រេចនូវអ្វី

ដែលខុសពីឆន្ទៈរបស់បងប្អូននោះឡើយ,ហើយអ្វីដែលកើតឡើងខុសពីគោលបំណងរបស់បងប្អូនត្រូវបងប្អូនទុកវាជា

អំពើចោរកម្មលួចកកេបកកាប(rapidement)ជ័យជំនះរបស់បងប្អូនដែលជាម្ចាស់ឆ្នោត។

 គួរលើកយកមកពិចារណាដែរ

៦០នឹង៦៣ពិតជាយុត្តិធម៍ឫ?

នៅស្រុកខ្មែរ,ហ៊ុនសែនថាមានការជឿនលឿន,តែគេសង្កេតឃើញថាទោះបីមានការជឿនលឿនបច្ចេកទេសគ្រប់

វិស័យសំរាប់សម្រួលការរស់នៅដល់មនុស្សក្នុងលោកនេះក៏ដោយ,តែប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើនបំផុតក៏ដូចប្រជា

ពលរដ្ឋប្រទេសដ៏ទៃទៀតមួយចំនួនដែលគេទុកជាប្រទេសក្រ,មិនទាន់មានសុខុមាលភាពក្នុងការរស់នៅរបស់ខ្លួន

នៅឡើយ(។)អត្រានៃការលូតលាស់៧%ក្នុងមួយឆ្នាំរបស់ស្រុកខ្មែរគឺគ្រាន់ជាមរិចិតា(mirage)របស់អ្នកក្រក្នុងសង្គម

មួយដែលមានអ្នកទទួលផលនៃការលូតលាស់នេះមានចំនួនតិចបំផុត(ប្រមាណជា១០%)ក្នុងចំនួននេះទៀត,អ្នក

ដែលបានឆ្លៀតបានគឺអាណិកជនយួនដែលបានមករស់នៅក្នុងស្រុកខ្មែររាប់លាននាក់,អ្នកជំនួញបរទេសជាពិសេស

ជនជាតិចិន,មន្ត្រីខ្មែរពុករលួយនិងអ្នកដឹកនាំគ្រប់ឋានៈ(។)អ្នកទាំងនេះជាអ្នកឆ្លៀតលោភលន់ដែលជាអ្នកបំផ្លាញ

ជាតិខ្មែរឲវិនាសហិនហោចរហ័សណាស់(។)ហេតុនេះឯងនៅស្រុកខ្មែរ,ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលជាពលរដ្ឋរងគ្រោះនូវ

អកុសលនេះនៅមានពេលវេលាតិចណាស់សំរាប់សង្គ្រោះខ្លួនឯងនិងជាតិខ្មែរផង(។)ពាក្យថា”ទុកពេលវេលាឲពេល

វេលាជាអ្នកដោះស្រាយ”ចំពោះពលរដ្ឋខ្មែរបច្ចុប្បន្នជាការសម្លាប់ខ្លួនឯងពិតប្រកដណាស់ដូចយ៉ាងការទុកឲហ៊ុនសែន

និងគណបក្សប្រជាជន(គ.ប.ជ)កាន់អំណាចដឹកនាំជាតិមួយអាណត្តិទៀតទោះបីមានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ(គ.ស.ជ)

ជាគណបក្សប្រឆាំងដាច់ខាតក្តី,ឬជាគណបក្សចូលរួមដឹកនាំជាតិជាមួយហ៊ុនសែនក្តី(។)ចំនួនអាសនៈ៦៨នឹង៥៥ឬ

៦០នឹង៦៣វាគ្មានអ្វីអាចចាត់ទុកជាការភាន់ប្រែ(bouleversement)ដ៏សំខាន់សំរាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនោះឡើយ,បើ

នៅតែមានវត្តមានហ៊ុនសែននិងគ.ប.ជ.ក្នុងប្រព័ន្ធនៃការដឹកនាំ(។)អាសនៈ៦៨នឹង៦០របស់គ.ប.ជ.សុទ្ធជាលទ្ធផល

កើតចេញមកពីការលួចឆ្នោតដែលមានក្នុងការបោះឆ្នោតមួយគ្មានសេរីនិងគ្មានយុត្តិធម៍(។)ក្នុងលទ្ធផលនេះ,វាជា

ការបង្ហាញហួសពីអំពើអយុត្តិធម៍ទៅទៀត,គឺជាការចង្អុលចរិតលក្ខណៈនៃអំពើអាក្រក់មួយដែលអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ

ជាយភូតពុំអាចទទួលយកបាន(។)ដូច្នេះការរកយុត្តិធម៍ដើម្បីគ្រាន់តែរកជ័យជំនះសំរាប់មានអាសនៈ៦០នឹង៦៣គឺ

ជាការរកយុត្តិធម៍ក្នុងគំនិតនិទ្ទណ្ឌភាពដល់គ.ប.ជ.ដែលមានចេតនាសំដែងឲឃើញរួចស្រេចនូវការលួចឆ្នោត,ក្នុង

៦០អាសនៈដែលខ្លួនបានទទួលក៏ដោយ,តាមការរៀបចំការបោះឆ្នោតមួយគ្មានសេរីនឹងគ្មានយុត្តិធម៍(។)ដូច្នេះបើ

គ.ស.ជ.ទទួលអាសនៈ៦៣,ហើយយល់ឃើញថាជាជ័យជំនះរបស់ខ្លួន,ទង្វើនេះគឺពិតជាការរួបរួមជាមួយមនុស្សខូច,គឺ

ជាមួយគ.ប.ជ.ដែលជាអ្នកបញ្ជាឲគ.ជ.ប.លួចឆ្នោតនោះឯង។

ក្នុងចំណុចយុត្តិធម៍នេះត្រូវសមរង្ស៊ីនឹងគឹមសុខាមានសេចក្តីក្លាហានពន្យល់ម្ចាស់ឆ្នោតឲបានក្បោះក្បាយព្រោះអ្វី

ដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកំពុងប្រឈរមុខសព្វថ្ងៃមិនត្រឹមតែរឿងយុត្តិធម៍តែប៉ុណ្ណោះទេ,គឺជារឿងសីលធម៍,ដែលជាធាតុ

សំខាន់សំរាប់ការរីកចម្រើននៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ(។)សមរង្ស៊ីនឹងគឹមសុខាត្រូវមានសមធម៍បើលោកចង់ដើរតួជា

មគ្គទេសក៌ដឹកនាំប្រជាពលរដ្ឋដើរតាមផ្លូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទៅយកសុភមង្គលសំរាប់ការរស់នៅនឹងភាពរុងរឿង

នៃប្រជាជាតិខ្មែរ(។)គ្មានអ្វីអយុត្តិធម៍ជាងការរកយុត្តិធម៍ទុកឲចោរឥតមានទាសនោះឡើយ។

ហ៊ុនសែននឹងគណបក្សប្រជាជនជាអ្នកទទួលខុសត្រូវរឿងលួចឆ្នោតព្រោះខ្លួនជាអ្នកលួចឆ្នោត,កុំនាំគ្នានិយាយតាម

ឈាងវុនថាគណបក្សគាត់គ្មានកំហុសអ្វីទេចំពោះកំហុសរបស់គ.ជ.ប.”បើអាណាធ្វើខុសត្រូវតែទទួលខុស”អ្នកច្បាប់

ឈាងវុននេះប្រហែលជាគាត់ចេះច្បាប់យួនកុម្មុយនិស្តច្រើនណាស់,ពេលណាគាត់ពន្យល់ពីច្បាប់ខ្មែរ,ខ្មែរអ្នកស្តាប់មិន

ដែលយល់ទាល់តែសោះ(។)បើនិយាយឲខ្លីស្រួលស្តាប់,អ្នកដែលទទួលខុសត្រូវក្នុងរឿងលួចឆ្នោតនេះគឺរបបផ្តាច់ការ

បច្ចុប្បន្នតែម្តង,ហេតុនេះឯងហើយការរកយុត្តិធម៍ត្រឹមតែចែកអាសនៈ៦០នឹង៦៣គឺពិតជាទុកពេលវេលាឲហ៊ុន

សែនរកមធ្យោបាយថ្មីសំរាប់សម្លាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ,ហើយឲជនជាតិយួនបន្តនឹងពង្រឹងការបញ្ចូលបន្ថែមជន

ជាតិគេចូលមកស្រុកខ្មែរតែប៉ុណ្ណោះ,ឯចំណែកប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនាំគ្នាចំណាកស្រុកដើម្បីរស់ក្នុងស្ថានភាពជាអ្នកផ្សង

ព្រេងប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិត។

ការងើបឡើងនៃប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរបច្ចុប្បន្នប្រឆាំងហ្នឹងអំណាចផ្តាច់ការនឹងអាណានិគមយួនជាឪកាសចុងក្រោយ

មួយដែលខ្មែរយើងគ្រប់រូបមិនត្រូវធ្វើមិនឲសម្រេចបាននោះឡើយ,អាវុធរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរយើងគឺសំដី,ហ៊ាននិយាយ

ការពិត,មិនមែននៅត្រឹមតែជុំគ្នាពីរម៉ោងអង្គុយធ្វើមនុស្សគដូចសមរង្ស៊ីស្នើឲធ្វើនោះឡើយ(។)បើគ្រាន់តែនិយាយឲ

ខ្លាំងឲហ៊ុនសែននឹងសហគមន៏អន្តរជាតិឮពីការឈឺចិត្តដោយគ្មានអាវុធលាក់ក្នុងខ្លួនជាការបញ្ចេញយោបល់ឬវិវាទ

កម្មតាមរបៀបអហឹង្សាណាស់ហើយ,មិនមែនធ្វើមនុស្សគទើបអាចចាត់ទុកថាជាអំពើអហឹង្សានោះទេ(។)សហគមន៏

អន្តរជាតិគេចាំមើលតើពលរដ្ឋខ្មែរ,លោកមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់សំរាប់ងើបប្រឆាំងហ្នឹងអំណាចផ្តាច់ការបានដែរ

ឬទេ,បើខ្មែរយើងមាន,គេក៏មានច្បាប់អន្តរជាតិគ្រប់បែបយ៉ាងសំរាប់ការពារខ្មែរយើងចំពោះមុខអំពើព្រៃផ្សៃរបស់

របបផ្តាច់ការមកលើខ្មែរយើងជាពុំខាន(។)ជ័យជំនះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរលើរបបផ្តាច់ការបច្ចុប្បន្នគឺជាការដឹកនូវកំហុស

ខ្លួនដែលធ្លាប់បានធ្វើពីមុនៗមកជាច្រើន,ហេតុនេះឯងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមិនត្រូវទុកឲជ័យជំនះលើកនេះឲប្រែក្លាយ

ជាកំហុសថ្មីមួយទៀតសំរាប់រាប់បញ្ចូលម្តងទៀតក្នុងសតិបរាជ័យរបស់ខ្លួនដែលធ្លាប់តែមានមក(។)កំហុសដែលធ្លាប់

មានគឺការគំទ្រអ្នកដឹកនាំឥតមានគិតពិចារណាឲបានច្បាស់លាស់ជាមុនសិន។

ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរត្រូវតែធ្វើបាតុកម្មអហឹង្សាជាអចិន្រៃយ៏ដើម្បីរំលំរបបផ្តាច់ការមានធាតុជាកុម្មុយនិស្តឲបានដាច់

ខាតទើបអាចរំដោះខ្លួនចេញពីនឹមយួនដើម្បីឯករាជ្យជាតិខ្មែរ៕

 ប្រតិកម្មរហ័ស

គំនិតផ្តាច់ការរបស់សមរង្ស៊ី?

សមរង្ស៊ីមិនទាន់មានអំណាចផងចាប់ផ្តើមប្រើសំដីអ្នកផ្តាច់ការនិយមរួចស្រេចទៅហើយគឺថាបើគាត់ឃើញសួនសេរី

រដ្ឋាមកចូលរួមមហាបាតុកម្មជាមួយគណបក្សគាត់គឺគាត់បញ្ញាឲក្រុមរក្សាសន្តិសុខគណបក្សគាត់បណ្តេញសួនសេរី

រដ្ឋាចេញពីជួរក្បួនមហាបាតុកម្មរបស់គាត់ព្រោះគាត់ថាចលណាអំណាចពលរដ្ឋខ្មែរដឹកនាំដោយសួនសេរីរដ្ឋាមាន

គោលជំហរខុសពីគណបក្សគាត់(sic) ។

សំដីបែបនេះហាក់បីសមរង្ស៊ីទុកវិថីឬទីលានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជាកម្មសិទ្ធិរបស់គាត់តែម្នាក់ឯងតែប៉ុណ្ណោះ,ហើយ

គំនិតរំដោះស្រុកខ្មែរពីរបបផ្តាច់ការគឺមានតែគាត់ម្នាក់ឯងជាម្ចាស់គំនិត(។)សមរង្ស៊ីប្រើសំដីនេះភ្លេចគិតថាម្ចាស់

ឆ្នោតនិងម្ចាស់អំណាចគឺប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទេ,មិនមែនបុគ្គលសមរង្ស៊ីនិងក្រុមរក្សាសន្តិសុខគណបក្សគាត់ទេជាអ្នក

មានអំណាចដេញអ្នកនេះអ្នកនោះមិនឲចូលរួមជាមួយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនោះបានឡើយ(។)គំនិតសមរង្ស៊ីបែបនេះតើ

មានអ្វីខុសពីឈាងវុនដេញសុនឆ័យចេញពីបរិវេណរដ្ឋសភាជាតិ(។)ពេលនេះសមរង្ស៊ីអត់មានអំណាច,តែបើគាត់មាន

អំណាចវិញប្រហែលជាគាត់ឲប៉ូលីសចាប់សួនសេរីរដ្ឋាព្រោះបុគ្គលនេះមានគំនិតនយោបាយខុសគាត់(។)ខ្ញុំសួរថាតើ

សមរង្ស៊ីនិងហ៊ុនសែនខុសគ្នាបែបណា?

ប្រតិកម្មសមរង្ស៊ីគឺចង់រកសុខជាមួយរបបហ៊ុនសែនតែប៉ុណ្ណោះ,ខ្ញុំសង្កេតឃើញថាសមរង្ស៊ីចាត់ទុកបុគ្គលណាដែលហ៊ុន

សែនទុកជាសត្រូវ,គឺគាត់ទុកបុគ្គលនោះជាសត្រូវរបស់គាត់ដែរ,តើឯណាទៅគំនិតដែលខំស្រែករាល់ថ្ងៃថា”ដូរឫមិនដូរ”

នោះ(។)តែចំពោះខ្ញុំវិញ,ខ្ញុំមិនដែលមានជំនឿថាសមរង្ស៊ីជាអ្នកប្រជាធិបតេយ្យជាយថាភូតនោះទេ,ព្រោះធាតុបុគ្គល

នេះមានដើមកំណើតចេញពីស្តេចសីហនុដែលជាបុគ្គលប្រឆាំងនឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។

ពិតប្រាកដណាស់ហើយថាសមរង្ស៊ីបច្ចុប្បន្នកំពុងត្រូវខ្យល់កំហឹងប្រជាពលរដ្ឋនឹងអំណាចផ្តាច់ការអាយ៉ងយួនដែល

មានហ៊ុនសែនជាមេខ្លោង,ដែលជាចរន្តនាំឲសមរង្ស៊ីក្លាយជាមេដឹកនាំចលនាប្រឆាំងនឹងអំណាចផ្តាច់ការនិងអាណា

និគមយួន,តែមកដល់ពេលវេលានេះសមរង្ស៊ីមិនទាន់បង្ហាញភាពទាក់ទងគ្នារដឹកហូរហែរ(cohérence)ក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រ

នយោបាយខ្លួននៅឡើយនោះទេ,គឹគាត់នៅតែផ្សំឲល្មម(ajuster)នឹងការចង់បានរបស់ហ៊ុនសែន,ដូចពេលថ្មីនេះជាសិម

មេគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានឆ្លើយរួចស្រេចដល់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិថាគណបក្សគាត់នៅរក្សាគោលបំណង

ចរចារក្នុងមូលដ្ឋាននៃលទ្ធផលការបោះឆ្នោតដែលគ.ជ.ប.បានប្រកាសជាបណ្ណោះអាសន្នរួចមកហើយ,គឺគណបក្ស

ប្រជាជនជាអ្នកឈ្នះទទួលបាន៦៨អាសនៈ,តែសមរង្ស៊ីនៅតែរក្សាគោលជំហរចរចារជានិច្ចផ្ទុយពីឆន្ទៈប្រជារាស្ត្រថាត្រូវ

តែដូររបបអាយ៉ងយួនជាដាច់ខាត។

គំនិតសមរង្ស៊ីទាំងពីរខាងក្រោមនេះ៖

១.ធ្វើការបញ្ចាក់ថាគោលបំណងមហាបាតុកម្មនាថ្ងៃទី៧កញ្ញាខាងមុខនេះគ្មានគោលបំណងរំលំរដ្ឋាភិបាលនោះទេ,ខ្ញុំ

គ្រាន់តែចង់សួរថាការរកយុត្តិធម៍ជូនដល់ម្ចាស់ឆ្នោតមិនមែនជាការរំលំរដ្ឋាភិបាលអាយ៉ងយួននោះឫទេ(?)ការប្រើ

សំដីក្នុងភាពមានន័យមិនច្បាស់បែបនេះជាសញ្ញអ្នកធ្វើ(marque.de.fabrique)របស់សមរង្ស៊ីនោះឯង។

២.ការមានបំណងបង្គាប់ឲក្រុមរក្សាសន្តិសុខរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបណ្តេញសួនសេរីរដ្ឋាចេញពីជួរមហាបាតុកម្ម

របស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ,ហាក់បីដូចខ្លួនជាម្ចាស់ដាច់មុខនៃមហាបាតុកម្មនៅពីលើរាស្ត្រទៅទៀត។

ការប្រកាសសមរង្ស៊ីបែបខាងលើនេះគឹជាការបញ្ចាក់នូវគំនិតរកផ្សំឲល្មមជាមួយហ៊ុនសែននិងគណបក្សប្រជាជន

កម្ពុជាដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើនបំផុតបង្ហាញរួចស្រេចនូវឆន្ទៈមុតមាំរបស់គាត់រំលំរបបផ្តាច់ការហ៊ុនសែនជាដាច់

ខាត,និងនិន្នាការគំនិតផ្តាច់ការទាត់ចោលនូវគំនិតណាដែលសមរង្ស៊ីទុកជាគំនិតផ្ទុយពីគំនិតគាត់ហើយជាពិសេស

ដែលហ៊ុនសែនទុកជាសត្រូវរបស់វា។

ខ្ញុំមានជំនឿថាបើមានការបោះឆ្នោតដោយេសេរីនិងដោយយុត្តិធម៍,ហើយមានគ្រប់ចលនានយោបាយឯទៀតចូល

រួមដែលហ៊ុនសែនទុកជាសត្រូវដាច់មុខហើយហាមមិនឲមានសកម្មភាពនៅក្នុងស្រុកដូចជាចលនាអំណាចពលរដ្ឋខ្មែរ,

បដិវត្តន៍ផ្កាឈូក..ល..ហើយបើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅតែឈ្នះនោះ,ពេលនោះទើបដូចពាក្យសមរង្ស៊ីនិងកិមសុខាតែង

ស្រែកប្រាប់រាស្ត្រខ្មែរថា”អ្នកឈ្នះមានកិត្តិយស,អ្នកចាញ់,ចាញ់ដោយអស់ចិត្ត”។

ដូច្នេះត្រូវតែមានការបោះឆ្នោតជាសាកលជាថ្មីក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិឬសហគមន៏អន្តរ

ជាតិទើបប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលជាម្ចាស់ឆ្នោតលោកសុខចិត្ត(។)ការសម្រុះសម្រួលរវាងសមរង្ស៊ីនិងហ៊ុនសែនដើម្បីចែក

អំណាចគ្នាគឺជាការក្បត់ឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលជាម្ចាស់ឆ្នោតព្រោះការរកយុត្តិធម៍មិនមែនរកជូនតែគណបក្ស

សង្គ្រោះជាតិតែប៉ុណ្ណោះនោះទេ,គឺត្រូវរកជូនដល់គ្រប់គណបក្សឬគ្រប់ចលនានយោបាយណាដែលជាអ្នករងគ្រោះអំពី

អំណាចផ្តាច់ការរបស់ហ៊ុនសែនទើបអាចរកយុត្តិធម៍ឃើញក្នុងគោលការណ៏លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងគំនិតថ្ងៃទី២៣

តុលាឆ្នាំ១៩៩១។

បើសមរង្ស៊ីគ្មានគំនិតបែបនេះទេ,ខ្ញុំសួរថាតើសមរង្ស៊ីជាអ្នកដឹកនាំបែបណាក្នុងអនាគតកាល?

La voie

Après les élections non démocratiques du 28 juillet, le PSN (Parti de Sauvetage National) se tergiverse de poursuivre la voie du salut national. Il semble que son slogan, « Changer ou ne pas changer ? » se grippe. En revanche, du côté du parti au pouvoir, il n’hésite pas de se proclamer la victoire trichée. En effet, il obtient la majorité absolue avec ses 68 sièges pour former un gouvernement antidémocratique pour oppresser le peuple khmer pendant encore 5 ans. Pour le ministre de l’intérieur, ceux qui contestent ces résultats sont en infraction avec la loi constitutionnelle, ils sont donc considérés comme hors la loi. Cet avertissement pourrait être une des causes qui contraigne Sam Rainsy à quitter précipitamment le pays pendant la nuit du 6 août(1) pour se mettre à l’abri de la violence des forces de sécurité, après avoir fait appel à la population khmère de se révolter pacifiquement contre la proclamation des résultats des élections du ministre de l’information : 68 sièges pour le PPC et 55 sièges pour le PSN.

On assiste aujourd’hui aux deux camps qui s’affrontent : le PPC qui n’hésite plus à utiliser tous les moyens pour rester au pouvoir, et le PSN, parti de l’opposition, qui tergiverse dans l’esprit de faire bénéficier des privilèges du statut de députation de ses 55 élus. Cette hésitation renforce la détermination de Hun Sen d’emparer le pouvoir par le type de domination légale, un cosmos de règles abstraites décidées intentionnellement : Par la voix de son ministre de l’intérieur, le peuple doit obéir la loi. Et pour renforcer ce type de domination, Hun Sen cherche un allié sûr qui lui donne une légitimité traditionnelle. Ce type de pouvoir s’appuie non pas sur le droit, mais sur le caractère sacré des dispositions transmises par le temps et respectées de tous les sujets qui reçoivent une même éducation d’obéissance dans une société traditionnelle. Par la voix de son allié royal, le roi pantin, « les partis politiques doivent s’entendre pour préserver la paix et la stabilité politique dans le pays », Hun Sen obtient le soutien du roi. Avec ces deux types de pouvoir, Hun Sen se comporte comme un seigneur, ses serviteurs n’obéissent pas à la loi mais à sa personne.

Depuis 1993, Hun Sen tenait au passé et vivait du malheur du peuple khmer, il vit aujourd’hui avec une monarchie replâtrée pour le Cambodge vietnamisé et sinisé. Et on savait que le Vietnam et la Chine, deux pays communistes, avait ouvert en 1970 une fosse pour les cadavres khmers et aujourd’hui, ils aident Hun Sen à ouvrir une autre fosse pour y jeter ces nouveaux cadavres. C’est cette fosse que Sam Rainsy et Kem Sokha prennent pour un puits de l’eau bénie pour le peuple khmer. En effet, ces deux-là sont en train d’aider Hun Sen à manipuler les résultats électoraux du 28 juillet et tous les traîtres du peuple khmer et les profiteurs penchent leur tête les uns vers les autres et tremblent de frousse que leur nom ne soit pas oublié par ces deux fâcheux pour la démocratie. Sam Rainsy et Kem Sokha négocient actuellement avec Hun Sen pour laisser refroidir le mécontentement du peuple contre le régime dictatorial : Cette contestation perd vite sa fraîcheur pour se fondre dans la moule idéologique du communisme qui faisait tant de mal au peuple khmer.

Une seule voie qui pourrait faire sortir le peuple khmer de la dictature et obtenir l’indépendance nationale, c’est celle de la révolution. Ce mot peut prêter à contestation. On entend le plus souvent par révolution, au sens étroit, le remplacement d’un régime politique par un autre, généralement au moyen d’un coup d’État. Cette voie-là, les vrais démocrates n’en veulent pas, parce qu’elle débouche souvent sur une nouvelle dictature : épurations, arrestations, éventuellement exécutions. Qui dit révolution non violente, dit par définition évènement a déjà eu lieu en Tunisie, au Lybie et en Égypte : le peuple utilise son pouvoir pour faire tomber la dictature. Cette révolution était née aussi au Cambodge pendant les campagnes électorales non-démocratiques et après les élections trichées par le parti au pouvoir. Il faut donc poursuivre cette voie. L’entreprise sera rude pour défaire la dictature implantée par le parti communiste depuis 1975 qui avait étouffé tout ce qu’on pourrait de l’intelligence : abêtir la jeunesse, abrutir l’avenir, mais la naissance de la force populaire d’aujourd’hui est comme une lueur sortie de l’espoir d'un peuple. On le savait depuis déjà un mois que cette force éclaira l’âme khmère, elle montra certains chemins qui aboutirons à la grande voie : la révolution non violente pour écraser la dictature et le communisme. Le peuple khmer d’aujourd’hui regarde Sam Rainsy, cherche son aide, et au lieu de colosse, il voit d’avorton qui cherche un pis-aller honteux avec Hun Sen ; il ressemble de plus en plus à Sihanouk et Ranariddh. Le PSN vivait de mots. Il disait plus haut au peuple khmer ses vocables, sauvetage national et changer ou ne pas changer ? Il l’exploitait pendant des mois avec ces slogans pour atteindre son but : donner la légitimité à Hun Sen d’enfermer le Cambodge dans le grand Vietnam communiste. En un mot Sam Rainsy aurait encore une dernière mission pour Hun Sen : Fermer la porte de la démocratie au peuple khmer.

Le peuple khmer doit compter sur sa propre force pour faire tomber la dictature, parce qu’on voit aujourd’hui Sam Rainsy est limité aux pulsions de l’instant. Il est toujours un héros fugitif, ayant les idées en pointillé. Et l'on sait que les idées qui n’ont pas de point commun avec la volonté du peuple, n’ont plus de matrice unificatrice. Il lui reste certes des réflexes de survivre dans la cage rouge de la Chine et du Vietnam.              

La force collective

Dans toutes les nations, comme celle du Cambodge se dégage fatalement une force collective. Mettez cette force au service de la liberté, de la démocratie, faites-la régir par le suffrage universel, cette nation, qui avait connu tant de sang coulé sous le régime communisme, deviendrait une nation démocratique libérale. Cette force collective, n’est pas, de sa nature, intelligente. Étant à tous, elle n’est à personne ; elle flotte pour ainsi dire en dehors du peuple. Elle est à la merci de beaucoup de hasards et d’ambition, a besoin d’être gardée et défendues par des institutions démocratiques et ​clairvoyantes. Elle peut être asservie par la tradition ; elle peut être manipulée par la dictature ; elle peut être surprise par la ruse.

Un homme peut se jeter, la saisir, la brider, la dompter et la faire marcher sur le peuple. Le tyran est cet homme qui, sorti de la tradition comme feu Sihanouk, du communisme comme Hun Sen, ou de la ruse comme Sam Rainsy, s’empare à son profit et dispose à son gré de la force collective d’un peuple.

Cet homme-là, s’il était de nature ce qu’était feu Sihanouk, c’était l’ennemi des citoyens, s’il est de nature ce qu’est Hun Sen, c’est l’ennemi du peuple, s’il est de nature ce qu’est Sam Rainsy, c’est l’ennemi des démocrates. Le premier avait ce qu’il fallait pour mourir dans le palais et pour finir royalement comme finissent les monarchies et les tragédies. Le second doit vivre, vivre entre quatre murs derrière des grilles, protégés de jour et de nuit par des régiments, qui laisse voir au peuple sa fortune colossale. Le troisième doit mentir pour exister et doit tout simplement obéir aux ordres du premier et du second.

Si la situation actuelle de la nation khmère se prolongeait et durait encore cinq ans avec cet homme-là, après les élections du 28 juillet, le grand dommage, l’effrayant dommage, ce serait le dommage moral ; mais ce qui est plus affreux encore, c’est songer qu’à l’heure où nous sommes, les supporteurs manipulés ou aux ordres des meneurs de partis, hommes de l’absolutisme ou de l’anti-démocratie, ne doutent de rien que la grande splendeur morale du Cambodge, a disparu, et pour eux la campagne électorale n’est qu’un carnaval de motos et des haut-parleurs pour faire de bruit afin de divertir le peuple. Quelle douleur profonde ! regardons cette inconscience collective où il y a une puissance du mensonge qui oblige le peuple khmer à baisser la tête. Quelle misère que cette joie des intérêts et des cupidités s’assouvissant dans la misère de ce peuple. Et l’on sait que cet homme-là boit toute honte pour faire perdurer cette misère.

Hélas ! ces élections du 28 juillet feront plus de mal que du bien au peuple khmer, parce qu’elles seront anti-démocratique, et Sam Rainsy le savait bien, parce qu’il en est la première victime. Hun Sen lui demande, en échange du billet de retour au pays, d’être animateur de ces campagnes électorales, mais ce dernier ne doit jamais prononcer les mots indépendance nationale, intégrité territoriale, fierté nationale et surtout accords de Paris du 23 octobre 1991. Qu’est-ce que cet homme ? Flotter en suivant le courant d’une force collective en dehors du peuple, il croit que tout le monde lui obéisse – Non, tout le monde le méprise, parce qu’il est au service de la dictature !

Vraiment, quand nous avons fixé trop longtemps notre regard sur de certaines photos de la campagne électorale, il y a des heures où une sorte de vertige prendrait les plus fermes esprits, mais tout le monde le savait qu’avec les élections anti-démocratiques du 28 juillet, voilà toute la loi morale et celle de la démocratie volent en éclats. Il faut donc bien y réfléchir avant d’aller voter pour renforcer la dictature. Vous irez voter ou approuvez ces élections, c’est comme vous fermez les yeux à la mort de la nation khmère et à votre propre malheur. On n’a rien à vous dire.